1. నెల్సన్ మండేలాకు భారత ప్రభుత్వం ఏ సంవత్సరంలో ‘భారతరత్న’ పురస్కారాన్ని అందించింది?
వివరణ: “1990వ సం॥లో భారతరత్న అవార్డును స్వీకరించారు” అని స్పష్టంగా ఉంది.
2. భారతదేశపు తొలి మహిళా వైద్యురాలు (First Indian female doctor) ఎవరు?
వివరణ: “డా॥ ఆనందీబాయి జోషి: భారతదేశపు తొలి మహిళా వైద్యురాలు” అని పేర్కొనబడింది.
3. డా. ఆనందీబాయి జోషి వైద్య విద్యను అభ్యసించడానికి బలంగా ప్రేరేపించిన సంఘటన ఏమిటి?
వివరణ: “తన మగబిడ్డ పుట్టిన పది రోజులకే వైద్యం అందక మరణించాడు. ఈ విషాదం తనను వైద్య విద్య చదివేలా ప్రేరేపించింది.”
4. నెల్సన్ మండేలా మరియు డా. ఆనందీబాయి జోషి జీవిత చరిత్రలను పక్కపక్కన ప్రస్తావించడం ద్వారా పాఠ్యభాగం ఏ ఉమ్మడి అంశాన్ని సూచిస్తుంది?
వివరణ: ఇది ఒక తార్కిక ప్రశ్న. మండేలా జాతి వివక్ష (అపార్థీడ్) కారణంగా 27 ఏళ్ల జైలు జీవితాన్ని; జోషి లింగ వివక్ష ఉన్న కాలంలో (మరియు వైద్య సదుపాయాల కొరత కారణంగా) తన బిడ్డను కోల్పోయి, ఆ విషాదాన్ని అధిగమించి మొదటి మహిళా డాక్టర్‌గా నిలిచారు. ఇద్దరూ వివక్షపై విజయం సాధించినవారే.
5. ప్రభుత్వం సమానత్వాన్ని సాధించడానికి అనుసరించే రెండు మార్గాలుగా పాఠ్యభాగం వేటిని పేర్కొంది?
వివరణ: “ప్రభుత్వం సమానత్వాన్ని సాధించడానికి రెండు మార్గాలను అనుసరిస్తుంది. ఒకటి చట్టం ద్వారా, మరొకటి సంక్షేమ కార్యక్రమాల ద్వారా” అని స్పష్టంగా ఉంది.
6. అసమానతలను మరియు వివక్షను తొలగించడానికి “గొప్ప మార్పు” ఎక్కడ నుండి ప్రారంభం కావాలని పాఠ్యభాగం సూచించింది?
వివరణ: నివారణ చర్యలలో మొదటిది: “గొప్ప మార్పు తల్లిదండ్రుల నుండే రావాలి… కుటుంబం నుండే ప్రారంభం కావాలి.”
7. కింది వాటిలో అసమానతలను తొలగించడానికి పాఠ్యభాగం సూచించిన నివారణ చర్య ఏది?
వివరణ: నివారణ చర్యలలో “అంగవైకల్యం కలవారి పట్ల ప్రత్యేక శ్రద్ధ చూపాలి, ప్రత్యేక అవసరాలు కలిగిన పిల్లలను ప్రోత్సహించాలి” అని ఉంది.
8. ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టిన ‘మధ్యాహ్న భోజన పథకం’, సమానత్వాన్ని సాధించడానికి ఎలా సహాయపడుతుంది?
వివరణ: ఇది అప్లికేషన్ మరియు సింథసిస్ ప్రశ్న. ‘పేదరికం’ మరియు ‘అవిద్య’ అసమానతకు మూల కారణాలుగా ఉన్నాయి. ‘ఆర్టికల్ 21-A’ విద్యా హక్కును ఇస్తుంది. మధ్యాహ్న భోజనం పేద పిల్లలను బడికి ఆకర్షిస్తుంది, వారి ఆకలిని తీరుస్తుంది (పేదరికం యొక్క ప్రభావాన్ని తగ్గిస్తుంది) మరియు తద్వారా విద్యకు సమాన ప్రాప్యతను కల్పిస్తుంది.
9. భారతదేశ 11వ రాష్ట్రపతిగా పనిచేసిన, పేద కుటుంబం నుండి వచ్చిన గొప్ప శాస్త్రవేత్త ఎవరు?
వివరణ: డా. ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలాం భారతదేశ 11వ రాష్ట్రపతి, గొప్ప శాస్త్రవేత్త మరియు పేద కుటుంబం నుండి వచ్చారు.
10. “మనమందరం మనలో ఒక దైవిక అగ్నితో జన్మించాము” అని పేర్కొన్నది ఎవరు?
వివరణ: ఈ వాక్యం అబ్దుల్ కలాం యొక్క “అగ్ని రెక్కలు” (Wings of Fire) పుస్తకం నుండి ఉటంకించబడింది.
11. “మనకందరికీ సమాన ప్రతిభ ఉండకపోవచ్చు. కానీ మన ప్రతిభను అభివృద్ధి చేసుకోవడానికి అందరమూ సమాన అవకాశాన్ని కలిగి ఉన్నాం.” – అబ్దుల్ కలాం చెప్పిన ఈ మాటలు రాజ్యాంగంలోని ఏ భావనను ప్రతిబింబిస్తాయి?
వివరణ: ఇది ఒక ఉన్నత-స్థాయి సింథసిస్ ప్రశ్న. కలాం గారి మాటలు “సమాన అవకాశం” (equal opportunity) గురించి నొక్కి చెబుతున్నాయి. రాజ్యాంగ పీఠిక “సమాన హోదా మరియు అవకాశం” కల్పిస్తుంది.
12. మరియప్పన్ తంగవేలు ఏ క్రీడలో 2016 రియో పారాలింపిక్స్‌లో బంగారు పతకం సాధించారు?
వివరణ: మరియప్పన్ తంగవేలు “ఇండియన్ పారాలింపిక్ హై జంపర్” మరియు 2016లో “పురుషుల హై జంప్”లో బంగారు పతకం గెలుచుకున్నారు.
13. మరియప్పన్ తంగవేలు విజయం, ఏ చట్టం యొక్క ఆశయాలకు మరియు స్ఫూర్తికి అద్దం పడుతుంది?
వివరణ: ఇది రెండు భావనల మధ్య సంబంధాన్ని అడిగే సింథసిస్ ప్రశ్న. మరియప్పన్ తంగవేలు దివ్యంగుడైన క్రీడాకారుడు. ఆయన విజయం, దివ్యంగుల పట్ల వివక్షను సవాలు చేస్తుంది మరియు PWD చట్టం, 2016 యొక్క స్ఫూర్తిని ప్రతిబింబిస్తుంది.
14. “1200 అనాథల తల్లి” (Mother of 1200 orphans) గా ప్రసిద్ధి చెందిన సామాజిక కార్యకర్త ఎవరు?
వివరణ: “ఆమె 1200 మంది అనాథల తల్లి” అని సింధుతాయ్ గురించి స్పష్టంగా పేర్కొనబడింది.
15. సింధుతాయ్ తండ్రి ఆమెను బడికి పంపడానికి ఏ నెపం (pretext) ఉపయోగించారు?
వివరణ: “ఆమె తండ్రి ఆమెను ‘పశువుల మేత’ నెపంతో బడికి పంపేవారు.”
16. సింధుతాయ్ సేవలకు గాను రాష్ట్రపతి రామ్ నాథ్ కోవింద్ ఆమెకు ఏ పురస్కారాన్ని అందించారు?
వివరణ: “రాష్ట్రపతి రామ్ నాథ్ కోవింద్ ఆమెకు నారీ శక్తి పురస్కార్‌తో సత్కరించారు” అని ఉంది.
17. కింది వ్యక్తులను వారు అధిగమించిన ప్రధాన అవరోధంతో జతపరచండి:
I. డా. ఎ.పి.జె. అబ్దుల్ కలాం
II. మరియప్పన్ తంగవేలు
III. సింధుతాయ్
a. శారీరక వైకల్యం (Disability)
b. లింగ వివక్ష మరియు పేదరికం
c. పేదరికం (Poverty)
వివరణ: కలాం “పేద కుటుంబం” (c) నుండి వచ్చారు. మరియప్పన్ “కాలుకు గాయం” (a)తో పారాలింపియన్‌గా ఎదిగారు. సింధుతాయ్ “బాల్య వివాహం, లింగ వివక్ష, పేదరికం” (b) అన్నింటినీ అధిగమించారు.
18. “స్త్రీ పురుషులను సమానంగా చూడటం” అనే భావనను సూచించే పదం ఏది (పదకోశం)?
వివరణ: “లింగ సమానత్వం” అనగా “స్త్రీ పురుషులను సమానంగా చూడటం” అని నిర్వచించబడింది.
19. “కొంతమంది తక్కువ కులం వారిని దూరంగా ఉంచే దురాచారం”ను ఏమంటారు (పదకోశం)?
వివరణ: “అంటరానితనం”కు “కొంతమంది తక్కువ కులం వారిని దూరంగా ఉంచే దురాచారం” అని నిర్వచనం ఇవ్వబడింది.
20. “జాతి ఆధారంగా వివక్ష చూపడాన్ని” ఏమంటారు (పదకోశం)?
వివరణ: “అపార్థీడ్” అనగా “జాతి ఆధారంగా వివక్ష చూపడం” అని నిర్వచించబడింది. ఇది పాఠంలోని మునుపటి భావనను బలపరుస్తుంది.
Leave a Reply