1. స్వాతంత్య్ర దినోత్సవం రోజున భారత ప్రధానమంత్రి జాతినుద్దేశించి ప్రసంగించే ‘ఎర్రకోట’ను నిర్మించిన మొఘల్ పాలకుడు ఎవరు? A) అక్బర్ B) జహంగీర్ C) షాజహాన్ D) ఔరంగజేబు వివరణ: “ఈ కోటను షాజహాన్ నిర్మించాడు. ఇతడు మొఘల్ సామ్రాజ్యానికి చెందినవాడు”…
1. స్వాతంత్య్ర దినోత్సవం రోజున భారత ప్రధానమంత్రి జాతినుద్దేశించి ప్రసంగించే ‘ఎర్రకోట’ను నిర్మించిన మొఘల్ పాలకుడు ఎవరు?
వివరణ: “ఈ కోటను షాజహాన్ నిర్మించాడు. ఇతడు మొఘల్ సామ్రాజ్యానికి చెందినవాడు” అని స్పష్టంగా ఉంది.
2. మొఘలుల పరిపాలనా విధానాలు మరియు నూతన పోకడలు, వారి పరిపాలనానంతరం భారత ఉపఖండాన్ని పాలించిన రాజులకు దేనిని మిగిల్చాయి?
వివరణ: “వీరు పరిపాలనా విధానంలో అవలంభించిన నూతన పోకడలు వారి పరిపాలనానంతరం భారత ఉపఖండాన్ని పాలించిన రాజులకు ఒక రాజకీయ వారసత్వాన్ని మిగిల్చాయి” అని పేర్కొనబడింది.
3. మొఘల్ సామ్రాజ్యం పాఠంలో మొఘలులు ప్రవేశపెట్టిన నూతన రెవిన్యూ విధానం పేరు ఏమిటి?
వివరణ: ‘ఆర్థిక వ్యవస్థ’ విభాగంలో ‘జబ్త్ – నూతన రెవిన్యూ విధానం’ అని సూచించబడింది.
4. మొఘలుల కాలంలో ‘రూపాయి’ అనేది ఏ లోహంతో చేసిన ద్రవ్యం?
వివరణ: ‘ఆర్థిక వ్యవస్థ’ కింద ‘రూపాయి- వెండి’ అని సూచిస్తుంది. ఇది వారి ఏకరూప ద్రవ్య విధానంలో భాగం.
5. మొఘలుల కాలంలో ‘దామ్’ అనేది ఏ లోహంతో చేసిన ద్రవ్యం?
వివరణ: ‘ఆర్థిక వ్యవస్థ’ కింద ‘దామ్ – రాగి’ అని సూచిస్తుంది.
6. భారతదేశంలో మొఘల్ సామ్రాజ్య చరిత్ర ఏ సంవత్సరంలో ప్రారంభమైంది?
వివరణ: “భారతదేశంలో మొఘల్ సామ్రాజ్య చరిత్ర క్రీ.శ. 1526 నుండి క్రీ.శ. 1857 వరకు కొనసాగింది.”
7. క్రీ.శ. 1526లో జరిగిన మొదటి పానిపట్టు యుద్ధంలో బాబర్ చేతిలో ఓడిపోయిన ఢిల్లీ సుల్తాన్ ఎవరు?
వివరణ: “ఢిల్లీ సుల్తానుల్లో చివరి పాలకుడైన ఇబ్రహీంలోడిని క్రీ.శ.1526లో జరిగిన మొదటి పానిపట్టు యుద్ధంలో బాబర్ ఓడించి, మొఘల్ సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు.”
8. మొఘల్ సామ్రాజ్య స్థాపకుడు ఎవరు?
వివరణ: “మొఘల్ సామ్రాజ్య స్థాపకుడు బాబర్” అని స్పష్టంగా పేర్కొనబడింది.
9. బాబర్ ఏ సాహిత్యంలో గొప్ప కవి మరియు ప్రకృతి ప్రేమికుడు?
వివరణ: “ఇతడు టర్కీ సాహిత్యంలో గొప్ప కవి మరియు ప్రకృతి ప్రేమికుడు.”
10. అక్బర్ కాలం నాటి మొఘల్ సామ్రాజ్యం పశ్చిమాన ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి తూర్పున ఏ ప్రాంతం వరకు విస్తరించింది?
వివరణ: “మొఘల్ సామ్రాజ్యం తూర్పున బెంగాల్ నుండి పశ్చిమాన ఆఫ్ఘనిస్తాన్ వరకు… విస్తరించబడింది.”
11. నిశ్చయ వాక్యం (A): బాబర్ మొదటి పానిపట్టు యుద్ధంలో సులభంగా విజయం సాధించి, ఢిల్లీ మరియు ఆగ్రాలను జయించాడు. కారణం (R): బాబర్ యుద్ధవ్యూహాలను రూపొందించడంలో గొప్ప మేధావి.
వివరణ: బాబర్ “యుద్ధవ్యూహాలను రూపొందించడంలో గొప్ప మేధావి” (R). అందువల్ల, అతను మొదటి పానిపట్టు యుద్ధం తరువాత “ఢిల్లీ, ఆగ్రాలను కూడా జయించాడు” (A). అతని మేధావి వ్యూహాలు అతని విజయానికి కారణమయ్యాయి.
12. మొఘలులు (మంగోలుల వారసులు) తమను ఛంఘిజ్ ఖాన్ యొక్క రెండవ కుమారుడైన ‘ఛగతాయ్’ పేరు మీదుగా ఏమని పిలుచుకోవడానికి ఇష్టపడేవారు?
వివరణ: “మొఘలులు… తమను ఛంఘిజ్ యొక్క రెండవ కుమారుడైన ఛగతాయ్ పేరు మీదుగా ఛగతాయిడ్లు అని పిలుచుకోవడానికి ఇష్టపడేవారు.”
13. క్రీ.శ 1539లో చౌసా యుద్ధంలో మరియు క్రీ.శ 1540లో కనౌజ్ యుద్ధంలో హుమాయూన్‌ను ఓడించిన పాలకుడు ఎవరు?
వివరణ: “షేర్షా క్రీ.శ 1539లో చౌసా యుద్ధంలో మరియు క్రీ.శ 1540లో జరిగిన కనౌజ్ యుద్ధంలో హుమాయూన్‌ను ఓడించి, ఇరాన్కు తరిమివేశాడు.”
14. ఇరాన్‌లో ప్రవాసంలో ఉన్నప్పుడు, హుమాయూన్ ఏ పాలకుడి సహాయంతో క్రీ.శ.1555లో తిరిగి ఢిల్లీని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు?
వివరణ: “ఇరాన్‌లో హుమాయూన్ సఫావిద్ సహాయం తీసుకున్నాడు. అతని సహకారంతో క్రీ.శ.1555లో తిరిగి ఢిల్లీని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.”
15. ఢిల్లీలో ‘సూర్’ రాజవంశాన్ని స్థాపించిన ఆఫ్ఘన్ నాయకుడు ఎవరు?
వివరణ: షేర్షా సూర్ ఒక ఆఫ్ఘన్ నాయకుడు. అతను “హుమాయూన్‌ను రెండు సార్లు ఓడించి ఢిల్లీలో ‘సూర్’ రాజవంశాన్ని స్థాపించాడు.”
16. అక్బర్ యొక్క పరిపాలనా విధానాలలో (ఉదాహరణకు రెవెన్యూ) షేర్షా పరిపాలనా ముద్రలు కనిపిస్తాయి. దీనికి కారణం షేర్షా తన స్వల్పకాలిక పాలనలోనే ప్రవేశపెట్టిన ఈ క్రింది సంస్కరణలు. వాటిలో సరికాని దానిని గుర్తించండి.
వివరణ: షేర్షా తన ఐదు సంవత్సరాల పరిపాలనలో “భూమిశిస్తు పద్ధతి, నూతన ద్రవ్య విధానం, తపాలా సేవలు వంటి అనేక సంస్కరణలు ప్రవేశపెట్టాడు.” మన్సబ్దారీ వ్యవస్థను అక్బర్ ప్రవేశపెట్టాడు, కాబట్టి ఇది సరికానిది.
17. షేర్షా క్రీ.శ.1545లో ఎలా మరణించాడు?
వివరణ: “క్రీ.శ.1545లో ఫిరంగి ప్రేలుడు కారణంగా అతడు మరణించాడు.”
18. అక్బర్ తండ్రి హుమాయూన్ మరణించే నాటికి అతని వయస్సు ఎంత?
వివరణ: “అక్బర్ తండ్రి హుమాయూన్ మరణించే నాటికి అతని వయస్సు 13 సంవత్సరాలు.”
19. అక్బర్ చిన్నవాడుగా ఉన్నప్పుడు, అతని తరపున పరిపాలనా వ్యవహారాలు చూసిన సంరక్షకుడు (Regent) ఎవరు?
వివరణ: “అతను చిన్నవాడు కావటం వలన అతని సంరక్షకుడైన భైరంఖాన్ అక్బర్ తరపున పరిపాలన వ్యవహారాలు చూడసాగాడు.”
20. క్రీ.శ 1556లో జరిగిన రెండవ పానిపట్టు యుద్ధంలో అక్బర్ (భైరంఖాన్ సహాయంతో) ఓడించిన బెంగాల్ ప్రధానమంత్రి ఎవరు?
వివరణ: “బెంగాల్ ప్రధానమంత్రి అయిన హేము ఢిల్లీని స్వాధీనం చేసుకోవాలనుకున్నాడు. అయితే క్రీ.శ 1556లో జరిగిన రెండవ పానిపట్టు యుద్ధంలో అక్బర్ చేతిలో ఓడిపోయి వధింపబడ్డాడు.”
21. అక్బర్ వివాహం చేసుకున్న జోదాబాయి, ఏ రాజపుత్ర రాజ్యపు యువరాణి?
వివరణ: “జైపూర్ యువరాణి అయిన జోదాబాయిని అక్బర్ వివాహం చేసుకున్నాడు.”
22. అక్బర్ అధికారాన్ని అంగీకరించకుండా తన జీవితకాలం పోరాటం సాగించిన మేవాడ్ పాలకుడు ఎవరు?
వివరణ: “మేవాడ్ పాలకుడు మహారాణా ప్రతాప్ తన జీవితకాలం అక్బర్ అధికారాన్ని అంగీకరించకుండా పోరాటం సాగించాడు.”
23. అక్బర్ అధికారాన్ని ధైర్యంగా వ్యతిరేకించిన అహ్మద్‌నగర్ రాణి ఎవరు?
వివరణ: “అహ్మద్‌నగర్ రాణి అయిన చాంద్బీబీ అక్బర్ అధికారాన్ని వ్యతిరేకించిన మహిళ.”
24. ‘ప్రపంచ విజేత’ అనే బిరుదుతో సింహాసనాన్ని అధిష్టించిన అక్బర్ వారసుడు ఎవరు?
25. ఏ మొఘల్ పాలకుడు పక్షులు, మొక్కలు, మరియు జంతువులను గాఢంగా పరిశీలించి, వాటి విలువైన అంశాలను చెప్పగలిగేవాడు మరియు గొప్ప చిత్రకారుడిగా ప్రసిద్ధి చెందాడు?
వివరణ: జహంగీర్ గురించి వివరిస్తూ, “ఈయనకు పక్షులు, మొక్కలు, జంతువులను గాఢంగా పరిశీలించి… చెప్పగలిగారు. ప్రధానంగా ఈయనకు పక్షులంటే అమితమైన ప్రేమ. ఇతను గొప్ప చిత్రకారుడు.” అని ఉంది.
26. జహంగీర్ పాలన చివరి కాలంలో అనారోగ్యం కారణంగా పరిపాలన వ్యవహారాలను చూసుకున్న అతని భార్య ఎవరు?
వివరణ: “తన పాలన చివరి కాలంలో అనారోగ్యానికి గురికావడం వలన అతని భార్య నూర్జహాన్ పరిపాలన వ్యవహారాలను చూసుకున్నది.”
27. షాజహాన్ యొక్క అసలు పేరు ఏమిటి?
వివరణ: “షాజహాన్ జహంగీర్ కుమారుడు. ఇతనిని ఖుర్రం అనికూడా పిలుస్తారు.”
28. ఏ మొఘల్ చక్రవర్తి పాలనలో మొఘల్ సామ్రాజ్యం సాంస్కృతిక వైభవంలో ఉన్నత స్థాయికి చేరింది?
వివరణ: “ఇతని పాలనలో మొఘల్ సామ్రాజ్యం సాంస్కృతిక వైభవంలో ఉన్నత స్థాయికి చేరింది.”
29. ఆగ్రాలోని తాజ్ మహల్ మరియు ఢిల్లీలోని ఎర్రకోటను నిర్మించిన పాలకుడు ఎవరు?
30. భారతదేశానికి చక్రవర్తి అయినప్పటికీ, టోపీలు కుట్టడం ద్వారా సంపాదించిన డబ్బుతో తన స్వంత ఖర్చులను భరించిన మొఘల్ చక్రవర్తి ఎవరు?
వివరణ: “భారతదేశానికి చక్రవర్తి అయినప్పటికీ, టోపీలు కుట్టడం ద్వారా సంపాదించిన డబ్బుతో… తన స్వంత ఖర్చులను భరించేవాడు.” (ఔరంగజేబు గురించి).
31. ఔరంగజేబు కాలంలో స్వతంత్ర మరాఠా రాజ్యాన్ని స్థాపించుటలో విజయవంతం అయిన పాలకుడు ఎవరు?
వివరణ: “గురుతేజ్ బహదూర్, గురు గోవింద్ సింగ్ మరియు శివాజీ మొదలగువారు తిరుగుబాట్లు చేశారు. వీరిలో శివాజి స్వతంత్ర మరాఠా రాజ్యాన్ని స్థాపించుటలో విజయవంతం అయ్యాడు.”
32. ఔరంగజేబు దక్కన్ రాజ్యాలైన బీజాపూర్‌ను ఏ సంవత్సరంలో మరియు గోల్కొండను ఏ సంవత్సరంలో జయించాడు?
వివరణ: “ఔరంగజేబు క్రీ.శ. 1685లో బీజాపూర్, క్రీ.శ.1687లో గోల్కొండను జయించాడు.”
33. మొఘలుల పరిపాలనా విధానం ఏ రకమైనది?
వివరణ: “మొఘలులది కేంద్రీకృత పరిపాలన. చక్రవర్తికే అన్ని అధికారాలు ఉండేవి.”
34. అక్బర్ తన విస్తారమైన సామ్రాజ్యాన్ని పరిపాలన సౌలభ్యం కోసం అనేక ‘సుబాలు’ (రాష్ట్రాలు)గా విభజించాడు. అక్బర్ తన రాజ్యాన్ని ఎన్ని సుబాలుగా విభజించాడు?
వివరణ: “అక్బర్ తన రాజ్యాన్ని 15 సుభాలుగా విభజించాడు.”
35. మొఘల్ పరిపాలనా విభాగాలను పెద్దవి నుండి చిన్నవిగా సరైన క్రమంలో అమర్చండి.
వివరణ: పరిపాలనా క్రమం ప్రకారం: “సుభాలను ‘సర్కారులు’గా విభజించారు. సర్కారులను ‘పరగణాలుగా’ విభజించారు.”
36. అక్బర్ ప్రవేశపెట్టిన వ్యవసాయ పద్ధతి ప్రకారం, పండించిన పంటలో ఎంత వంతు పన్నుగా వసూలు చేశారు?
వివరణ: “భూమిని నాలుగు రకాలుగా విభజించి 1/3 వంతు పంటను పన్నుగా వసూలు చేశారు.”
37. అక్బర్ ప్రవేశపెట్టిన సైనిక విధానంలో ‘మన్సబ్’ అనగా అర్థం ఏమిటి?
వివరణ: “మన్సబ్ అంటే హోదా లేదా ర్యాంక్.” ఇది “ర్యాంక్, జీతాలు, సైనిక బాధ్యతలు నిర్ధారించడానికి మొఘలులు ఉపయోగించిన గ్రేడింగ్ పద్ధతి.”
38. మొఘలుల అధికారాన్ని అంగీకరించని రాజపుత్ర వంశస్థులు ఎవరు?
వివరణ: “రాజపుత్రులలోని శిశోడియా వంశస్థులు మొఘలుల అధికారాన్ని అంగీకరించలేదు.”
39. నిశ్చయ వాక్యం (A): అక్బర్ కాలంలో రాజపుత్రులు, సిక్కులతో ఉన్న సత్సంబంధాలు ఔరంగజేబు కాలంలో అత్యంత క్షీణదశకు చేరాయి. కారణం (R): ఔరంగజేబు పరమత సహనం పాటించకపోవడం వలన సామ్రాజ్యంలోని అన్ని భాగాలలో తిరుగుబాట్లు జరిగాయి.
వివరణ: అక్బర్ కాలం నాటి సంబంధాలు ఔరంగజేబు కాలంలో క్షీణించాయి (A). దీనికి కారణం అతని పరమత అసహనం (R).
Leave a Reply