1. ‘ఖనిజం’ (Mineral) యొక్క సరైన శాస్త్రీయ నిర్వచనం ఏమిటి?
(A) భూమి నుండి లభించే ఏదైనా కఠినమైన పదార్థం
(B) మానవులకు ఉపయోగపడే శిలల సమ్మేళనం
(C) ఒక నిర్దిష్ట రసాయన సమ్మేళనంతో సహజంగా లభించే పదార్థం
(D) నిర్దిష్ట భౌతిక ధర్మాలు మాత్రమే కలిగిన పదార్థం
వివరణ: ఖనిజం యొక్క కచ్చితమైన నిర్వచనం “ఒక నిర్దిష్ట రసాయన సమ్మేళనంతో సహజంగా లభించే పదార్థమే ఖనిజం.” ఇది మానవ జోక్యం లేకుండా సహజ ప్రక్రియల ద్వారా ఏర్పడుతుంది.
2. ఖనిజాలను గుర్తించడానికి ఉపయోగించే లక్షణాల గురించి కింది వాక్యాలను పరిశీలించండి:
వాక్యం 1: రంగు, సాంద్రత, కాఠిన్యత వంటివి భౌతిక ధర్మాలు.
వాక్యం 2: ద్రావణీయత (Solubility) అనేది ఒక రసాయనిక ధర్మం.
(A) 1 మాత్రమే సరైనది
(B) 2 మాత్రమే సరైనది
(C) 1 మరియు 2 రెండూ సరైనవి
(D) 1 మరియు 2 రెండూ తప్పు
వివరణ: ఖనిజాలను వాటి భౌతిక ధర్మాలైన రంగు, సాంద్రత, కాఠిన్యత మరియు రసాయనిక ధర్మం అయిన ద్రావణీయత ఆధారంగా గుర్తిస్తారు.
3. ఖనిజాలు మరియు శిలల (Rocks) మధ్య ఉన్న ప్రధాన భేదం ఏమిటి?
(A) ఖనిజాలకు నిర్దిష్ట రసాయన సమ్మేళనం ఉంటుంది, శిలలకు ఉండదు
(B) శిలలకు నిర్దిష్ట రసాయన సమ్మేళనం ఉంటుంది, ఖనిజాలకు ఉండదు
(C) ఖనిజాలు ఎల్లప్పుడూ కఠినంగా ఉంటాయి, శిలలు మెత్తగా ఉంటాయి
(D) శిలలు భూమి లోపల, ఖనిజాలు భూమి పైన మాత్రమే దొరుకుతాయి
వివరణ: ఖనిజం ఒక నిర్దిష్ట రసాయన సమ్మేళనంతో ఉంటుంది. కానీ “శిల అనేది ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఖనిజాల సమ్మేళనం,” కానీ దానికి “నిర్దిష్ట ఖనిజ సమ్మేళనాన్ని మనం చెప్పలేం.” ఇదే వాటి మధ్య ప్రధాన భేదం.
4. లాభదాయకంగా ఖనిజాన్ని సేకరించగలిగే ముడి శిలను ఏమంటారు?
(A) ధాతువు (Ore)
(B) శిలాజం (Fossil)
(C) సమ్మేళనం (Compound)
(D) లోహం (Metal)
వివరణ: “ఖనిజాన్ని సేకరించే ముడి శిలను ధాతువు (Ore) అంటారు.” 2800 కంటే ఎక్కువ ఖనిజాలు ఉన్నప్పటికీ, కేవలం 100 మాత్రమే ధాతువులుగా పరిగణించబడుతున్నాయి.
5. లోహ ఖనిజాలు (Metallic Minerals) తమగుండా వేడిని, విద్యుత్‌ను ప్రసరింపజేయగలవు మరియు మెరిసే స్వభావాన్ని (Lustre) కలిగి ఉంటాయి. కింది వాటిలో లోహ ఖనిజానికి ఉదాహరణ ఏది?
(A) సున్నపురాయి
(B) మైకా
(C) ఇనుప ధాతువు
(D) జిప్సం
వివరణ: ఇనుప ధాతువు, బాక్సైట్, మాంగనీసు లోహ ఖనిజాలకు ఉదాహరణలు. సున్నపురాయి, మైకా, మరియు జిప్సం అలోహ ఖనిజాలు, ఎందుకంటే వాటికి లోహ లక్షణాలు ఉండవు.
6. లోహ ఖనిజాలను వాటిలో ఉండే లోహం ఆధారంగా ఫెర్రస్ (ఇనుప) మరియు నాన్-ఫెర్రస్ (ఇనుపేతర)గా వర్గీకరిస్తారు. కింది వాటిలో ‘ఫెర్రస్’ (Ferrous) ఖనిజం ఏది?
(A) బంగారం
(B) వెండి
(C) రాగి
(D) మాంగనీసు
వివరణ: ఫెర్రస్ ఖనిజాలు ఇనుమును కలిగి ఉంటాయి. ఇనుప ధాతువు, మాంగనీసు, మరియు క్రోమైటు ఫెర్రస్ ఖనిజాలకు ఉదాహరణలు. బంగారం, వెండి, రాగి వంటివి ఇనుమును కలిగి ఉండవు, కాబట్టి అవి నాన్-ఫెర్రస్ ఖనిజాలు.
7. కింది వాటిలో నాన్-ఫెర్రస్ (ఇనుపేతర) ఖనిజాల సమూహాన్ని గుర్తించండి.
(A) ఇనుప ధాతువు, మాంగనీసు
(B) రాగి, సీసం
(C) సున్నపురాయి, మైకా
(D) బొగ్గు, పెట్రోలియం
వివరణ: నాన్-ఫెర్రస్ ఖనిజాలలో ఇనుము ఉండదు, కానీ ఇతర లోహాలు ఉంటాయి. రాగి మరియు సీసం (Lead) నాన్-ఫెర్రస్ లోహ ఖనిజాలు. (A) ఫెర్రస్ ఖనిజాలు. (C) మరియు (D) అలోహ ఖనిజాలు.
8. కింది వాక్యాలను పరిశీలించండి:
వాక్యం 1: సున్నపురాయి, మైకా మరియు జిప్సం అలోహ ఖనిజాలు.
వాక్యం 2: బొగ్గు, పెట్రోలియం వంటి ఇంధన ఖనిజాలు కూడా అలోహ ఖనిజాలుగా వర్గీకరించబడ్డాయి.
(A) 1 మాత్రమే సరైనది
(B) 2 మాత్రమే సరైనది
(C) 1 మరియు 2 రెండూ సరైనవి
(D) 1 మరియు 2 రెండూ తప్పు
వివరణ: సున్నపురాయి, మైకా వంటివి లోహాలు లేని అలోహ ఖనిజాలు. అదేవిధంగా, “బొగ్గు, పెట్రోలియం వంటి ఇంధన ఖనిజాలు కూడా అలోహ ఖనిజాలే”. అవి సేంద్రియ మూలం కలిగి ఉన్నప్పటికీ, వాటి రసాయన సమ్మేళనం అలోహమైనది.
9. భూమి లోపలి పొరల నుండి ఖనిజాలను త్రవ్వి వెలికితీయడాన్ని సాధారణంగా ఏమంటారు?
(A) మైనింగ్
(B) డ్రిల్లింగ్
(C) క్వారీయింగ్
(D) సంగ్రహణ
వివరణ: భూమి లోపలి పొరల నుండి ఖనిజాలను త్రవ్వి వెలికితీయడాన్ని ‘మైనింగ్’ అంటారు. డ్రిల్లింగ్ మరియు క్వారీయింగ్ కూడా వెలికితీత పద్ధతులే, కానీ అవి నిర్దిష్ట రకాలైన ఖనిజాలకు లేదా లోతులకు వర్తిస్తాయి.
10. “షాఫ్ట్‌లు” (Shafts) అనబడే లోతైన బోరులను వేయడం ద్వారా అత్యధిక లోతులో ఉన్న ఖనిజ నిల్వలను చేరుకునే మైనింగ్ పద్ధతిని ఏమంటారు?
(A) బహిరంగ (ఓపెన్-కాస్ట్) మైనింగ్
(B) భూగర్భ (షాఫ్ట్) మైనింగ్
(C) డ్రిల్లింగ్
(D) క్వారీయింగ్
వివరణ: అత్యధిక లోతులో ఉన్న ఖనిజాల కోసం లోతైన బోరులను (షాఫ్ట్‌లు) వేయడాన్ని భూగర్భ మైనింగ్ లేదా షాఫ్ట్ మైనింగ్ అంటారు.
11. పెట్రోలియం మరియు సహజ వాయువు భూమి ఉపరితలం నుండి చాలా లోతులో ఉంటాయి. వీటిని వెలికి తీయడానికి ఉపయోగించే ప్రత్యేక పద్ధతి ఏది?
(A) ఓపెన్-కాస్ట్ మైనింగ్
(B) షాఫ్ట్ మైనింగ్
(C) డ్రిల్లింగ్
(D) క్వారీయింగ్
వివరణ: పెట్రోలియం మరియు సహజ వాయువు వంటి ద్రవ మరియు వాయు రూపంలో ఉన్న ఖనిజాలను వెలికితీయడానికి చాలా లోతైన బోరు బావులను త్రవ్వుతారు, ఈ ప్రక్రియను ‘డ్రిల్లింగ్’ అంటారు.
12. భూమి ఉపరితలానికి దగ్గరలోని ఖనిజాలను సులభంగా త్రవ్వి తీసే ప్రక్రియను ఏమంటారు?
(A) డ్రిల్లింగ్
(B) క్వారీయింగ్
(C) షాఫ్ట్ మైనింగ్
(D) ఓపెన్-కాస్ట్ మైనింగ్
వివరణ: ఉపరితలానికి దగ్గరగా ఉన్న ఖనిజాలను (ఉదాహరణకు, నిర్మాణానికి వాడే రాళ్ళు, కంకర) సులభంగా త్రవ్వి తీయడాన్ని ‘క్వారీయింగ్’ అంటారు.
13. ఒక ప్రదేశంలో బొగ్గు నిక్షేపాలు భూమి ఉపరితలానికి కేవలం 50 మీటర్ల లోతులోనే విస్తారంగా ఉన్నాయని కనుగొన్నారు. ఈ బొగ్గును వెలికి తీయడానికి అత్యంత చౌకైన మరియు సమర్థవంతమైన పద్ధతి ఏది?
(A) భూగర్భ (షాఫ్ట్) మైనింగ్
(B) బహిరంగ (ఓపెన్-కాస్ట్) మైనింగ్
(C) డ్రిల్లింగ్
(D) క్వారీయింగ్
వివరణ: ఖనిజాలు “తక్కువ లోతులో” ఉన్నప్పుడు, ఉపరితల పొరను తొలగించి వాటిని వెలికితీయడం సులభం. ఈ పద్ధతిని బహిరంగ (ఓపెన్-కాస్ట్) మైనింగ్ అంటారు. షాఫ్ట్ మైనింగ్ చాలా లోతులో ఉన్నవాటికి మాత్రమే ఉపయోగిస్తారు మరియు ఇది ఖరీదైనది.
14. సాధారణంగా, లోహ ఖనిజాలు (ఉదాహరణకు ఇనుము, నికెల్, రాగి) ఏ రకమైన శిలల నిర్మాణాలలో ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి?
(A) కేవలం అగ్ని శిలలు
(B) కేవలం రూపాంతర శిలలు
(C) అగ్ని మరియు రూపాంతర శిలలు
(D) అవక్షేప శిలలు
వివరణ: సాధారణంగా, పెద్ద పీఠభూములను ఏర్పరిచే అగ్నిశిలలు (Igneous) మరియు రూపాంతర శిలలలో (Metamorphic) లోహ ఖనిజాలు లభిస్తాయి.
15. సున్నపురాయి (Limestone) వంటి అలోహ ఖనిజాలు సాధారణంగా ఏ రకమైన శిలలలో కనిపిస్తాయి?
(A) అగ్ని శిలలు
(B) రూపాంతర శిలలు
(C) అవక్షేప శిలలు
(D) అగ్ని మరియు రూపాంతర శిలలు
వివరణ: అవక్షేప శిలా (Sedimentary) మైదానాలు మరియు తరుణ ముడుత పర్వతాలలో సున్నపురాయి వంటి లోహ రహిత (అలోహ) ఖనిజాలు ఉంటాయి.
16. బొగ్గు మరియు పెట్రోలియం వంటి ఇంధన ఖనిజాలు ఏ రకమైన శిలా పొరలలో లభిస్తాయి?
(A) అగ్ని శిలలు
(B) రూపాంతర శిలలు
(C) అవక్షేప శిలలు
(D) పైవన్నీ
వివరణ: అలోహ ఖనిజాల వలెనే, ఇంధన ఖనిజాలైన బొగ్గు మరియు పెట్రోలియం కూడా అవక్షేప పొరలలో (Sedimentary strata) లభిస్తాయి. ఇది ఒక ముఖ్యమైన వాస్తవం.
17. ఒక శిల నీలి రంగులో కనిపిస్తుంటే, అది ఏ లోహ ఖనిజం యొక్క ఉనికిని సూచిస్తుంది?
(A) ఇనుము
(B) బంగారం
(C) రాగి
(D) నికెల్
వివరణ: “ఒక శిల నీలి రంగులో ఉంటే అందులో రాగి కలిసి ఉందని చెప్పవచు.”
18. ప్రపంచంలోని మొత్తం తగరం (Tin) ఉత్పత్తిలో సగానికి పైగా ఏ ఖండం నుండి వస్తుంది?
(A) ఆఫ్రికా
(B) ఆసియా
(C) దక్షిణ అమెరికా
(D) ఐరోపా
వివరణ: చైనా, మలేషియా, మరియు ఇండోనేషియా వంటి దేశాల కారణంగా, ప్రపంచంలోని సగానికి పైగా తగరం ఉత్పత్తి ఆసియా ఖండంలోనే జరుగుతున్నది.
19. చైనా మరియు భారతదేశాలు ఏ ఖనిజ నిక్షేపాలను పెద్ద మొత్తంలో కలిగి ఉన్నాయి?
(A) ముడి ఇనుప నిక్షేపాలు
(B) బంగారం నిక్షేపాలు
(C) బాక్సైట్ నిక్షేపాలు
(D) రాగి నిక్షేపాలు
వివరణ: “చైనా, భారతదేశాలు అధిక మొత్తంలో ముడి ఇనుప నిక్షేపాలను కలిగి ఉన్నాయి.”
20. ప్రపంచంలోనే ఇనుప ధాతువు ఉత్పత్తిలో అగ్రగామిగా ఉన్న ఖండం ఏది?
(A) ఆసియా
(B) ఉత్తర అమెరికా
(C) ఐరోపా
(D) ఆస్ట్రేలియా
వివరణ: “ప్రపంచంలోనే ఇనుప ధాతు ఉత్పత్తిలో ఐరోపా అగ్రగామిగా ఉంది.” రష్యా, ఉక్రెయిన్, స్వీడన్ వంటి దేశాలు ఇక్కడ ముఖ్యమైనవి.
21. ఎటువంటి ఖనిజ నిక్షేపాలు లేవని పేర్కొనబడిన ఐరోపా దేశం ఏది?
(A) ఫ్రాన్స్
(B) స్విట్జర్లాండ్
(C) స్వీడన్
(D) జర్మనీ
వివరణ: “స్విట్జర్లాండ్‌లో ఎటువంటి ఖనిజ నిక్షేపాలు లేవు.”
22. ఉత్తర అమెరికాలోని ‘అపలేచియన్ ప్రాంతం’ (Appalachian region) ఏ ఖనిజ వనరుకు ప్రసిద్ధి చెందింది?
(A) ఇనుప ధాతువు
(B) బంగారం మరియు వెండి
(C) బొగ్గు
(D) రాగి మరియు జింక్
వివరణ: ఉత్తర అమెరికాలోని మూడు ఖనిజ జోన్లలో, అపలేచియన్ ప్రాంతం బొగ్గుకు, కెనడా షీల్డ్ ప్రాంతం ఇనుము/నికెల్‌కు, మరియు పశ్చిమ కార్డిల్లెరాస్ రాగి/సీసంకు ప్రసిద్ధి.
23. ప్రపంచంలో అత్యధిక నాణ్యత గల ఇనుప ధాతువును (High grade iron-ore) ఉత్పత్తి చేస్తున్న దేశంగా దేనిని పేర్కొన్నారు?
(A) బ్రెజిల్
(B) భారతదేశం
(C) రష్యా
(D) చైనా
వివరణ: దక్షిణ అమెరికాలోని బ్రెజిల్ “ప్రపంచంలో నాణ్యమైన ఇనుప ధాతువును అధికంగా ఉత్పత్తి చేస్తున్నది.”
24. దక్షిణ అమెరికాలోని చిలీ (Chile) మరియు పెరూ (Peru) దేశాలు ఏ లోహ ఖనిజ ఉత్పత్తిలో అగ్రగామిగా ఉన్నాయి?
(A) తగరం
(B) ఇనుము
(C) బంగారం
(D) రాగి
వివరణ: “చిలి, పెరూ రాగి ఉత్పత్తిలో అగ్రగామి దేశాలు.”
25. ప్రపంచంలోనే వజ్రాలు (Diamonds), బంగారం (Gold), మరియు ప్లాటినం (Platinum) లను అధికంగా ఉత్పత్తి చేస్తున్న ఖండం ఏది?
(A) ఆసియా
(B) ఆస్ట్రేలియా
(C) ఆఫ్రికా
(D) దక్షిణ అమెరికా
వివరణ: “ఆఫ్రికా… ప్రపంచంలోనే వజ్రాలు, బంగారం, ప్లాటినంలను అధికంగా ఉత్పత్తి చేస్తున్నది.”
26. ప్రపంచంలో బాక్సైట్ (Bauxite) ను అధికంగా ఉత్పత్తి చేస్తున్న దేశం ఏది?
(A) భారతదేశం
(B) ఆస్ట్రేలియా
(C) బ్రెజిల్
(D) చైనా
వివరణ: “ఆస్ట్రేలియా ప్రపంచంలో బాక్సెటును అధికంగా ఉత్పత్తి చేస్తున్నది.”
27. పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియాలోని ‘కల్లూరి’ (Kalgoorlie) మరియు ‘కూల్గార్డి’ (Coolgardie) ప్రాంతాలు ఏ ఖనిజ నిక్షేపాలకు ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందాయి?
(A) బాక్సైట్
(B) ఇనుప ధాతువు
(C) బంగారు నిల్వలు
(D) వజ్రాలు
వివరణ: “పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియా ప్రాంతాలైన కల్లూరి, కూల్గార్డిలలో బంగారు నిల్వలు అధిక మొత్తంలో కలవు.”
28. ప్రపంచంలోనే అతి పురాతన శిలలు (Oldest rocks) ఎక్కడ ఉన్నట్లు పేర్కొనబడింది?
(A) పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియా
(B) కెనడా షీల్డ్
(C) దక్షిణాఫ్రికా
(D) సైబీరియా
వివరణ: ప్రపంచంలోనే అతి పురాతన శిలలు పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియాలో ఉన్నాయి. ఈ శిలలు 4,300 మిలియన్ సంవత్సరాల క్రితం నాటివి, అంటే భూమి ఏర్పడిన 300 మిలియన్ సంవత్సరాల తర్వాతవి.
29. అంటార్కిటికాలోని ‘ప్రిన్స్ చార్లెస్ పర్వతాల’ సమీపంలో ఏ ఖనిజ నిల్వలు ఉన్నాయని అంచనా వేస్తున్నారు?
(A) బొగ్గు
(B) బంగారం
(C) ఇనుము
(D) వజ్రాలు
వివరణ: అంటార్కిటికాలో, “ట్రాన్స్ అంటార్కిటికా ప్రాంతంలో పెద్ద మొత్తంలో బొగ్గును” మరియు “తూర్పు అంటార్కిటికాలోని ప్రిన్స్ చార్లెస్ పర్వతాల సమీపంలో ఇనుప నిల్వలు” ఉన్నాయని అంచనా.
30. ఆధునిక కంప్యూటర్ పరిశ్రమలో ఉపయోగించే ‘సిలికాన్’ (Silicon) ను ఏ ఖనిజం నుండి సంగ్రహిస్తారు?
(A) బాక్సైట్
(B) క్వార్ట్జ్
(C) రాగి
(D) మైకా
వివరణ: “కంప్యూటర్ పరిశ్రమలో ఉపయోగించే సిలికాన్ను క్వార్ట్జ్ నుండి తీస్తారు.”
మీ స్కోరు: 0 / 30
Leave a Reply