1. వస్తువు యొక్క నాణ్యత, పరిమాణం, స్వచ్ఛత, ప్రమాణం మరియు ధర గురించి సమాచారం పొందే హక్కును ఏమంటారు?
- A) రక్షణ పొందే హక్కు
- B) సమాచారం పొందే హక్కు (Right to Information)
- C) ఎంపిక చేసుకునే హక్కు
- D) పరిష్కారం కోరే హక్కు
2. ఒక దుకాణదారుడు ఒక వస్తువును కొనుగోలు చేయమని వినియోగదారుడిపై ఒత్తిడి తెచ్చినా లేదా మార్కెట్‌లో ఒకే బ్రాండ్ వస్తువు లభించడం వలన వేరేది ఎంచుకునే అవకాశం లేకపోయినా, అది ఏ హక్కును ఉల్లంఘిస్తుంది?
- A) రక్షణ పొందే హక్కు
- B) సమాచారం పొందే హక్కు
- C) ఎంపిక చేసుకునే హక్కు (Right to Choice)
- D) పరిష్కారం కోరే హక్కు
3. వినియోగదారుల ప్రయోజనాలకు సంబంధించిన విషయాలపై తమ అభిప్రాయాలను, ఫిర్యాదులను ప్రభుత్వానికి లేదా సంబంధిత వేదికలపై వినిపించే హక్కును ఏమంటారు?
- A) విన్నవించుకునే హక్కు (Right to be Heard)
- B) ఎంపిక చేసుకునే హక్కు
- C) పరిష్కారం కోరే హక్కు
- D) రక్షణ పొందే హక్కు
4. సుగుణ కొనుగోలు చేసిన మొబైల్ ఫోన్ పాడైపోయినప్పుడు, దుకాణదారుడు స్పందించలేదు. అప్పుడు ఆమె ‘జిల్లా వినియోగదారుల వివాదాల పరిష్కార కమీషన్’ (DCDRC) ను ఆశ్రయించి, కొత్త ఫోన్‌ను పొందింది. ఇది ఆమె ఏ హక్కును ఉపయోగించుకుందని సూచిస్తుంది?
- A) సమాచారం పొందే హక్కు
- B) ఎంపిక చేసుకునే హక్కు
- C) పరిష్కారం కోరే హక్కు (Right to Redressal)
- D) వినియోగదారు విద్య హక్కు
5. DCDRC పూర్తి రూపం ఏమిటి?
- A) District Consumer Disputes Redressal Commission (జిల్లా వినియోగదారుల వివాదాల పరిష్కార కమీషన్)
- B) District Collector’s Department of Revenue Collection
- C) Direct Consumer Distribution Centre
- D) Digital Consumer Dispute Resolution Committee
6. భారతదేశంలో “జాతీయ వినియోగదారుల దినోత్సవం” (National Consumer Day) ను ప్రతి సంవత్సరం ఏ రోజున జరుపుకుంటారు?
- A) ఆగష్టు 9
- B) జనవరి 26
- C) డిసెంబర్ 24
- D) అక్టోబర్ 2
7. వస్తువులను ఉత్పత్తి చేసే వ్యక్తి లేదా సంస్థను (ఉదా: రైతు, కర్మాగారం) ఏమని పిలుస్తారు?
- A) ఉత్పత్తిదారుడు (Producer)
- B) వ్యాపారి (Trader)
- C) వినియోగదారుడు (Consumer)
- D) టోకు వర్తకుడు (Wholesaler)
8. ఉత్పత్తిదారుల నుండి పెద్ద మొత్తంలో వస్తువులను కొనుగోలు చేసి, వాటిని చిల్లర వర్తకులకు విక్రయించే వ్యక్తిని ఏమంటారు?
- A) వినియోగదారుడు
- B) కొనుగోలుదారు
- C) టోకు వర్తకుడు (Wholesaler)
- D) ఉత్పత్తిదారుడు
9. టోకు వర్తకుల నుండి వస్తువులను కొనుగోలు చేసి, అంతిమంగా వినియోగదారులకు అమ్మే వ్యక్తిని ఏమంటారు?
- A) చిల్లర వర్తకుడు (Retailer)
- B) ఉత్పత్తిదారుడు
- C) పంపిణీదారుడు
- D) బ్రోకర్
10. ఆర్థిక పరిభాషలో, ‘భూమి’ (Land) అనే ఉత్పత్తి కారకానికి లభించే ప్రతిఫలాన్ని ఏమంటారు?
- A) వడ్డీ
- B) వేతనం
- C) లాభం
- D) బాటకం (Rent)
11. ఒక వ్యక్తి తన మూలధనాన్ని (Capital) బ్యాంకులో ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్ చేసినప్పుడు, అతనికి లభించే ఆదాయాన్ని (ప్రతిఫలం) ఏమంటారు?
- A) బాటకం
- B) వడ్డీ (Interest)
- C) వేతనం
- D) కమిషన్
12. మార్కెట్ల గొలుసులో మధ్యవర్తుల (టోకు, చిల్లర వ్యాపారులు) సంఖ్య పెరిగేకొద్దీ, వస్తువు యొక్క తుది ధరపై ఎలాంటి ప్రభావం ఉంటుంది?
- A) ధర తగ్గుతుంది
- B) ధర పెరుగుతుంది
- C) ధర స్థిరంగా ఉంటుంది
- D) ధరపై ఎలాంటి ప్రభావం ఉండదు
13. మార్కెట్లను వర్గీకరించేటప్పుడు ‘షాపింగ్ మాల్స్’ మరియు ‘వారాంతపు సంతలు’ అనేవి ఏ ప్రాతిపదికన చేసిన వర్గీకరణ?
- A) భౌగోళిక ప్రాతిపదికన
- B) వస్తువుల స్వభావం ప్రాతిపదికన
- C) మార్కెట్ స్వభావం ప్రాతిపదికన
- D) చెల్లింపు విధానం ప్రాతిపదికన
14. కిందివాటిలో ఏది ‘ఇ-మార్కెట్’ కు ఉదాహరణ?
- A) పొరుగున ఉన్న కిరాణా దుకాణం
- B) రైతు బజార్
- C) ఇంటర్నెట్ బ్యాంకింగ్ ద్వారా వస్తువులను కొనుగోలు చేయడం
- D) షాపింగ్ మాల్
15. మీరు ఒక దుకాణంలో వస్తువు కొనుగోలు చేసినప్పుడు, ఆ వస్తువు గరిష్ట చిల్లర ధర (MRP) కంటే ఎక్కువ ధరకు వ్యాపారి విక్రయిస్తున్నాడు. ఇది మీ ఏ వినియోగదారుల హక్కును ఉల్లంఘిస్తుంది?
- A) రక్షణ పొందే హక్కు
- B) సమాచారం పొందే హక్కు (మరియు అనుచిత వ్యాపార పద్ధతుల నుండి రక్షణ)
- C) ఎంపిక చేసుకునే హక్కు
- D) వినియోగదారు విద్య హక్కు
16. కింది ప్రకటనలను విశ్లేషించండి:
ప్రకటన 1: షాపింగ్ మాల్స్ బ్రాండెడ్ వస్తువులను ‘నిశ్చిత ధర’కు అమ్ముతాయి.
ప్రకటన 2: వారాంతపు సంతలు ‘బేరసారాల’ పద్ధతిలో, తక్కువ నిర్వహణ ఖర్చుల కారణంగా తక్కువ ధరలకు వస్తువులను అమ్ముతాయి.
- A) 1 మాత్రమే సరైనది
- B) 2 మాత్రమే సరైనది
- C) 1 మరియు 2 రెండూ సరైనవి
- D) 1 మరియు 2 రెండూ తప్పు
17. ఆర్థిక వ్యవస్థలో, కేవలం వస్తువులను కొనుగోలు చేసి, విక్రయించే వ్యక్తిని ఏమంటారు?
- A) ఉత్పత్తిదారుడు
- B) వ్యాపారి (Trader)
- C) వినియోగదారుడు
- D) రైతు
18. కిందివాటిలో, శ్రీనగర్ తేలియాడే మార్కెట్ గురించి సరైన వాక్యం ఏది?
- A) ఇది గంగా నదిపై జరుగుతుంది.
- B) ఇక్కడ ‘షికారా’ అనే పడవలపై వ్యాపారం చేస్తారు.
- C) ఇది రాత్రిపూట మాత్రమే జరుగుతుంది.
- D) ఇది ఒక ఇ-మార్కెట్.
19. “రైతు బజార్” మరియు “వారాంతపు సంత” మధ్య ఉన్న ఒక ముఖ్యమైన వ్యత్యాసం ఏమిటి?
- A) రైతు బజార్లలో మాత్రమే కూరగాయలు అమ్ముతారు, సంతలో అమ్మరు.
- B) రైతు బజార్లను ప్రభుత్వం నిర్వహిస్తుంది (మధ్యవర్తులను తొలగించడానికి), సంతలు సంప్రదాయబద్ధంగా జరుగుతాయి.
- C) రైతు బజార్లు AC సౌకర్యం కలిగి ఉంటాయి, సంతలు ఉండవు.
- D) రైతు బజార్లలో బేరసారాలు ఉంటాయి, సంతలో నిశ్చిత ధర ఉంటుంది.
20. మార్కెట్ల గొలుసు (Chain of Markets) కు సంబంధించి కింది ప్రకటనలను పరిశీలించండి:
i. ఈ గొలుసు ఉత్పత్తిదారుడితో ప్రారంభమై, వినియోగదారుడితో ముగుస్తుంది.
ii. టోకు వ్యాపారి, చిల్లర వర్తకుడికి మరియు వినియోగదారుడికి మధ్య వారధిగా పనిచేస్తాడు.
iii. అనార్ ఒక చిల్లర వర్తకుడికి ఉదాహరణ.
- A) i మరియు ii
- B) ii మరియు iii
- C) i మాత్రమే
- D) i, ii మరియు iii
21. ‘వినియోగదారు విద్య హక్కు’ (Right to Consumer Education) అనగా ఏమిటి?
- A) ప్రతి వినియోగదారుడు ఉచితంగా కళాశాల విద్యను పొందే హక్కు.
- B) వస్తువులు మరియు సేవల గురించి పూర్తి జ్ఞానం, హక్కుల గురించి అవగాహన పొందే హక్కు.
- C) పాఠశాలల్లో మార్కెటింగ్ కోర్సులు చదివే హక్కు.
- D) వ్యాపారులకు విద్య నేర్పే హక్కు.
22. పెద్ద మొత్తంలో వస్తువులను కొనుగోలు చేసేవారిని ఏమని పిలుస్తారు?
- A) టోకు వర్తకుడు
- B) చిల్లర వర్తకుడు
- C) వినియోగదారుడు
- D) ఎవరూ కాదు
23. వస్తువులను అంతిమంగా వినియోగదారులకు అమ్మే వ్యక్తిని ________ అంటారు.
- A) టోకు వర్తకుడు
- B) చిల్లర వర్తకుడు
- C) ఉత్పత్తిదారుడు
- D) బ్రోకర్
24. రాజమ్మకు ప్రభుత్వం రైతు బజార్‌లో దుకాణం కేటాయించడం ద్వారా ఆమెకు ఏ హక్కును కల్పించినట్లయింది?
- A) వినియోగదారుల హక్కు
- B) జీవించే హక్కు (Right to Livelihood) లో భాగంగా ఉపాధి హక్కు
- C) సమాచార హక్కు
- D) రక్షణ పొందే హక్కు
25. “బహుళ అంతస్తుల భవనం, ఎయిర్ కండిషనింగ్, రెస్టారెంట్లు మరియు సినిమా థియేటర్లను కలిగి ఉండే” ఆధునిక మార్కెట్ ఏది?
- A) రైతు బజార్
- B) షాపింగ్ మాల్
- C) వారాంతపు సంత
- D) పొరుగు దుకాణం
26. ‘క్రెడిట్ కార్డ్’ (Credit Card) నిర్వచనం ప్రకారం, ఇది ఏమిటి?
- A) బ్యాంకు ఖాతాలో ఉన్న డబ్బును వాడుకోవడానికి ఇచ్చే కార్డు.
- B) ముందుగా ఆమోదించబడిన పరిమితి వరకు నిధులను అప్పుగా తీసుకొని కొనుగోళ్లకు చెల్లించడానికి ఆర్థిక సంస్థలు జారీ చేసే కార్డు.
- C) ప్రభుత్వ సబ్సిడీలను పొందే కార్డు.
- D) కేవలం ఆన్‌లైన్ చెల్లింపుల కోసం వాడే ప్రీ-పెయిడ్ వాలెట్.
27. “వారాంతపు సంతలు అనేక మందికి ప్రత్యక్షంగా లేదా పరోక్షంగా ఉపాధి అవకాశాలను అందిస్తాయి.” ఈ వాక్యానికి సరైన ఉదాహరణ ఏది?
- A) సంతలో దుకాణం నడిపే వ్యాపారి (ప్రత్యక్ష ఉపాధి) మరియు వారికి సరుకు రవాణా చేసే ఆటో డ్రైవర్ (పరోక్ష ఉపాధి).
- B) సంతలో బేరసారాలు చేసే వినియోగదారుడు.
- C) సంత స్థలాన్ని శుభ్రం చేసే ప్రభుత్వ ఉద్యోగి.
- D) సంతకు బదులుగా షాపింగ్ మాల్‌కి వెళ్లే వ్యక్తి.
28. కింది మార్కెట్ రకాలను, అవి అందించే ‘వస్తువుల ఎంపిక’ (Variety) మరియు ‘ధర’ (Price) ఆధారంగా ఆరోహణ క్రమంలో (తక్కువ నుండి ఎక్కువకు) అమర్చండి.
i. పొరుగు దుకాణం
ii. షాపింగ్ మాల్
iii. వారాంతపు సంత
- A) i, iii, ii
- B) iii, i, ii
- C) i, ii, iii
- D) ii, i, iii
29. ‘షాపింగ్ మాల్’ మరియు ‘షాపింగ్ కాంప్లెక్స్’ మధ్య ప్రధాన వ్యత్యాసం ఏమిటి?
- A) మాల్స్ నగరాల్లో, కాంప్లెక్స్‌లు గ్రామాల్లో ఉంటాయి.
- B) మాల్స్ బహుళ అంతస్తులు కలిగి ఉంటాయి, కాంప్లెక్స్‌లు సాధారణంగా చిన్నవిగా, ఒకే వరుసలో దుకాణాలు కలిగి ఉంటాయి.
- C) మాల్స్‌లో ‘నిశ్చిత ధర’, కాంప్లెక్స్‌లలో ‘బేరసారాలు’ ఉంటాయి.
- D) మాల్స్‌లో AC ఉంటుంది, కాంప్లెక్స్‌లలో ఉండదు.
30. బహుళజాతి కంపెనీలు (MNCs) ఏ రకమైన వస్తువులను ఎక్కువగా విక్రయిస్తాయి?
- A) స్థానిక కూరగాయలు
- B) బ్రాండెడ్ వస్తువులు (ఉదా: షాపింగ్ మాల్స్‌లో)
- C) చేనేత వస్త్రాలు
- D) రైతు ఉత్పత్తులు
31. ఒక వస్తువుపై “అనుచిత వ్యాపార పద్ధతుల” (Unfair Trade Practices) ను నిరోధించడం, వినియోగదారుల రక్షణ చట్టం, 2019 ప్రకారం ఏ హక్కు కిందికి వస్తుంది?
- A) రక్షణ పొందే హక్కు
- B) పరిష్కారం కోరే హక్కు
- C) ఎంపిక చేసుకునే హక్కు
- D) వినియోగదారు విద్య హక్కు
32. భౌతిక చెల్లింపు (Physical Payment) విధానానికి ఒక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
- A) UPI
- B) QR కోడ్
- C) మొబైల్ వాలెట్
- D) చెక్ (Cheque)
33. మార్కెట్ల వర్గీకరణ చార్ట్ ప్రకారం, ‘పొరుగు మార్కెట్’ దేని ఆధారంగా చేసిన వర్గీకరణ?
- A) భౌగోళికం
- B) స్వభావం
- C) సమయం
- D) వస్తువు
34. వారాంతపు సంతలు ఎదుర్కొంటున్న ప్రధాన సమస్యలలో ఒకటి ఏమిటి?
- A) బ్రాండెడ్ వస్తువులు లభించకపోవడం
- B) డిజిటల్ చెల్లింపులు మాత్రమే అందుబాటులో ఉండటం
- C) రవాణా సౌకర్యాల కొరత మరియు పెట్టుబడికి రక్షణ లేకపోవడం
- D) AC సౌకర్యాలు లేకపోవడం
35. “రైతు బజార్” వ్యవస్థ, “మార్కెట్ల గొలుసు” (Chain of Markets) పై ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతుంది?
- A) ఇది గొలుసును పొడిగిస్తుంది.
- B) ఇది గొలుసును బలోపేతం చేస్తుంది.
- C) ఇది గొలుసులోని మధ్యవర్తులను (టోకు, చిల్లర వ్యాపారులు) తొలగించి, గొలుసును కుదిస్తుంది (Shortens).
- D) ఇది గొలుసుపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపదు.
Leave a Reply