1. భోపాల్ వంటి పారిశ్రామిక విపత్తుల నుండి జనాభాను రక్షించడానికి సూచించిన అత్యంత ముఖ్యమైన నివారణ చర్య ఏది?
(A) పరిశ్రమలలో కాలుష్య నియంత్రణ చర్యలను మెరుగుపరచాలి.
(B) విషపదార్థాల నిల్వల సామర్ధ్యాన్ని పరిమితంగా ఉండాలి.
(C) జనసాంద్రత ఎక్కువగా ఉన్న నివాస ప్రాంతాలకు దూరంగా పారిశ్రామిక ప్రాంతాలు ఉండాలి.
(D) అగ్ని ప్రమాద హెచ్చరిక వ్యవస్థను మెరుగుపరచాలి.
వివరణ: అన్ని ఎంపికలు నివారణ చర్యలే అయినప్పటికీ, జనాభాకు ప్రత్యక్షంగా ముప్పు వాటిల్లకుండా (అనగా, విపత్తు సంభవించినా ప్రాణనష్టం తగ్గించడానికి) పరిశ్రమలను జనావాసాలకు దూరంగా ఉంచడం అనేది అత్యంత ప్రభావవంతమైన భద్రతా చర్య.
2. “ద్రవీభవన స్థానం కంటే అధికంగా వేడి చేయడం ద్వారా ఖనిజాల నుండి లోహాలను సంగ్రహించే ప్రక్రియ”ను ఏమంటారు?
(A) కరిగించడం (Smelting)
(B) వెలికితీత (Extraction)
(C) శుద్ధి చేయడం (Refining)
(D) గిన్నింగ్ (Ginning)
వివరణ: ఇది ‘కరిగించడం’ (Smelting) అనే పదానికి ఇవ్వబడిన ఖచ్చితమైన నిర్వచనం.
3. ఏ పరిశ్రమను తరచుగా “ఆధునిక పరిశ్రమకు వెన్నెముక” (Backbone of modern industry) అని పిలుస్తారు?
(A) నూలు వస్త్ర పరిశ్రమ
(B) ఇనుము-ఉక్కు పరిశ్రమ
(C) సమాచార సాంకేతిక పరిశ్రమ
(D) ఆటోమొబైల్ పరిశ్రమ
వివరణ: దాదాపు మనం ఉపయోగించే వస్తువులన్నీ (పడవలు, రైళ్లు, యంత్రాలు) ఇనుము లేదా ఉక్కుతో తయారు చేయబడతాయి, కాబట్టి దీనిని ఆధునిక పరిశ్రమకు వెన్నెముకగా పిలుస్తారు.
4. ఇనుప కొలిమి (Blast furnace)లో ఇనుప ధాతువును కరిగించే ప్రక్రియలో ఉపయోగించే ప్రధాన ముడి పదార్థాలు (ఇనుప ధాతువుతో పాటు) ఏవి?
(A) బాక్సైట్ మరియు మాంగనీస్
(B) బొగ్గు మరియు సున్నపురాయి
(C) రాగి మరియు నిఖిల్
(D) సిలికాన్ మరియు జిప్సం
వివరణ: ఇనుప ధాతువు నుండి ఉక్కును తయారు చేసే ప్రక్రియలో, ముడి ఇనుమును ఇనుప కొలిమిలో ఉంచి బొగ్గు మరియు సున్నపురాయితో కలిపి కరిగిస్తారు.
5. 1950 తర్వాత, ఇనుము-ఉక్కు పరిశ్రమల స్థాపన బొగ్గు క్షేత్రాల నుండి సముద్ర ఓడరేవుల సమీపానికి ఎందుకు మారింది?
(A) సముద్రపు నీటిని శీతలీకరణ కోసం ఉపయోగించడానికి
(B) బొగ్గు కంటే చమురు వాడకం పెరగడం వలన
(C) ఓడరేవుల వద్ద కార్మికులు చౌకగా లభించడం వలన
(D) ఉక్కు పనులు పెద్దవి కావడం మరియు ముడి ఇనుమును విదేశాల నుండి దిగుమతి చేసుకోవలసి రావడం వలన
వివరణ: “1950 తర్వాత… ఉక్కు ఉత్పత్తులు జరగడం, విదేశాల నుండి ముడి ఇనుము దిగుమతికి అనుకూలంగా ఉండడంతో నౌకాశ్రయాలకు దగ్గరగా” ఈ పరిశ్రమలు నెలకొన్నాయి.
6. భారతదేశంలోని భిలాయి, దుర్గాపూర్, మరియు రూర్కెలా ఏ పరిశ్రమకు ప్రసిద్ధి చెందిన కేంద్రాలు?
(A) నూలు వస్త్ర పరిశ్రమ
(B) ఇనుము-ఉక్కు పరిశ్రమ
(C) ఔషధ పరిశ్రమ
(D) తోళ్ళ పరిశ్రమ
వివరణ: భిలాయి, దుర్గాపూర్, బర్నపూర్, జంషెడ్పూర్, రూర్కెలా, బొకారోలను ప్రధాన ఉక్కు ఉత్పత్తి కేంద్రాలుగా పేర్కొంది.
7. 1947కు ముందు భారతదేశంలో ఉన్న ఏకైక ప్రైవేటు యాజమాన్యంలోని ఇనుము మరియు ఉక్కు కర్మాగారం ఏది?
(A) స్టీల్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా లిమిటెడ్ (SAIL)
(B) భిలాయి స్టీల్ ప్లాంట్
(C) టాటా ఐరన్ అండ్ స్టీల్ కంపెనీ లిమిటెడ్ (TISCO)
(D) విశాఖపట్నం స్టీల్ ప్లాంట్
వివరణ: 1947కు ముందు, “టాటా ఐరన్ అండ్ స్టీల్ కంపెనీ లిమిటెడ్ (TISCO) మాత్రమే భారతదేశంలో గల ఏకైక ఉక్కు కర్మాగారంగా ఉండేది. నాడు ఈ సంస్థ ప్రైవేటు యాజమాన్యంలో ఉండేది”.
8. TISCO కర్మాగారాన్ని 1907లో జార్ఖండ్‌లో ఏ ప్రాంతంలో స్థాపించారు? (తరువాత దీని పేరు జంషెడ్పూర్గా మారింది)
(A) ఝరియా
(B) బొకారో
(C) సక్చి (Sakchi)
(D) కలిమటి
వివరణ: TISCO ను 1907లో “సక్చి ప్రాంతంలో స్థాపించారు. తర్వాత కాలంలో సక్చి పేరును జంషెడ్పూర్గా మార్చారు”. ‘కలిమటి’ అనేది సమీపంలోని రైల్వే స్టేషన్ పేరు.
9. జంషెడ్‌పూర్‌లోని TISCO ప్లాంట్ ఏ రెండు నదుల సంగమానికి సమీపంలో స్థాపించబడింది?
(A) గంగా మరియు యమునా
(B) సుబర్ణరేఖ మరియు ఖార్కై
(C) దామోదర్ మరియు హుగ్లీ
(D) ఒహియో మరియు మొనోగాహేలా
వివరణ: TISCO “సుబర్ణరేఖ, ఖార్కై నదుల సంగమానికి సమీపంలో సక్చి ప్రాంతంలో స్థాపించబడింది.” ఈ నదులు తగినంత నీటి సరఫరాను అందించాయి.
10. TISCO తన బొగ్గు మరియు ఇనుప ధాతువు అవసరాలను ప్రధానంగా ఏ ప్రాంతాల నుండి పొందుతుంది?
(A) బొగ్గు: ఝరియా; ఇనుప ధాతువు: ఒరిస్సా మరియు ఛత్తీస్‌గఢ్
(B) బొగ్గు: ఒరిస్సా; ఇనుప ధాతువు: ఝరియా
(C) బొగ్గు మరియు ఇనుప ధాతువు రెండూ: మిన్నెసోటా
(D) బొగ్గు: కలిమటి; ఇనుప ధాతువు: పశ్చిమ బెంగాల్
వివరణ: “ఈ పరిశ్రమకు ఝరియా ప్రాంతపు బొగ్గుక్షేత్రాల నుండి బొగ్గు, ఒరిస్సా, ఛత్తీస్ గడ్ రాష్ట్రాల నుండి ఇనుప ధాతువు, సున్నపురాయి… లభిస్తుంది”.
11. అమెరికాలోని పిట్స్‌బర్గ్‌ (Pittsburgh) ఉక్కు నగరానికి ఏ ప్రాంతం నుండి ‘గ్రేట్ లేక్స్’ జలమార్గం ద్వారా ఇనుప ధాతువు రవాణా చేయబడుతుంది?
(A) అపలేచియన్ పర్వతాలు
(B) మిన్నెసోటా (Minnesota)
(C) కాలిఫోర్నియా
(D) అలాస్కా
వివరణ: పిట్స్‌బర్గ్‌కు బొగ్గు స్థానికంగా లభిస్తుంది, కానీ ఇనుప ధాతువు “పిట్స్ బర్గ్‌ ప్రాంతానికి 1500 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న మిన్నెసోటా ప్రాంతంలో గల ఇనుప గనుల నుండి” ప్రసిద్ధ గ్రేట్ లేక్స్ జలమార్గం ద్వారా రవాణా అవుతుంది.
12. TISCO (జంషెడ్పూర్) మరియు పిట్స్‌బర్గ్‌ ఉక్కు కేంద్రాల మధ్య ఉన్న ఒక కీలకమైన భౌగోళిక సారూప్యత ఏమిటి?
(A) రెండూ సముద్ర ఓడరేవుల వద్ద ఉన్నాయి.
(B) రెండూ బొగ్గు మరియు ఇనుప ధాతువు స్థానికంగా లభించే ప్రదేశాలలో ఉన్నాయి.
(C) రెండూ పరిశ్రమకు మరియు రవాణాకు అవసరమైన ప్రధాన జల వనరుల (నదులు/సరస్సులు) ప్రయోజనాన్ని పొందాయి.
(D) రెండూ 1950 తర్వాత మాత్రమే అభివృద్ధి చెందాయి.
వివరణ: TISCO సుబర్ణరేఖ మరియు ఖార్కై నదుల నుండి నీటిని పొందుతుంది. పిట్స్‌బర్గ్‌ ఒహియో, మొనోగాహేలా, అలెఘ్ని నదుల నుండి నీటిని మరియు గ్రేట్ లేక్స్ ద్వారా రవాణా ప్రయోజనాన్ని పొందుతుంది. రెండింటికీ జల వనరులు కీలకం.
13. ‘టెక్స్‌టైల్’ (Textile) అనే పదం ‘టెక్సియర్’ (texere) అనే లాటిన్ పదం నుండి వచ్చింది. ‘టెక్సియర్’ అనగా అర్థం ఏమిటి?
(A) వడకడం (To spin)
(B) నేయడం (To weave)
(C) రంగు వేయడం (To dye)
(D) పత్తి (Cotton)
వివరణ: ఇది ‘టెక్సియర్’ అనే పదానికి ఇవ్వబడిన ఖచ్చితమైన నిర్వచనం.
14. కింది వాటిలో ఏది ‘మానవ నిర్మిత’ (Man-made) ఫైబర్‌కు ఉదాహరణ?
(A) ఉన్ని
(B) జనపనార
(C) పట్టు
(D) రేయాన్
వివరణ: సహజ ఫైబర్‌లను (ఉన్ని, పట్టు, పత్తి, జనపనార) మరియు మానవ నిర్మిత ఫైబర్‌లను (నైలాన్, పాలిస్టర్, ఆక్రిలిక్, రేయాన్) జాబితా చేసింది.
15. చారిత్రికంగా, ప్రపంచ ప్రసిద్ధి గాంచిన ‘మస్లిన్లు’ (Muslins) మరియు ‘చింట్జెస్’ (Chintzes) వస్త్రాలు భారతదేశంలోని ఏ ప్రాంతాలకు చెందినవి?
(A) మస్లిన్లు: ఢాకా; చింట్జెస్: మచిలీపట్నం
(B) మస్లిన్లు: మచిలీపట్నం; చింట్జెస్: ఢాకా
(C) మస్లిన్లు: కాలికట్; చింట్జెస్: సూరత్
(D) మస్లిన్లు: సూరత్; చింట్జెస్: కాలికట్
వివరణ: “ఢాకాలోని మస్లిన్లు, మచిలీపట్నంలోని చింట్జెస్” వాటి నాణ్యత మరియు డిజైన్‌లతో ప్రపంచ ప్రసిద్ధి గాంచాయని పేర్కొంది.
16. భారతదేశంలో మొట్టమొదటి విజయవంతమైన యాంత్రిక నూలు వస్త్ర మిల్లు (mechanized textile mill) ఎక్కడ మరియు ఎప్పుడు స్థాపించబడింది?
(A) 1818, కోల్‌కతా (ఫోర్ట్ గ్లోస్టర్)
(B) 1854, ముంబై
(C) 1861, అహ్మదాబాద్
(D) 1907, సక్చి
వివరణ: 1818లో కోల్‌కతా సమీపంలోని ఫోర్ట్ గ్లోస్టర్‌లో మొదటి మిల్లు స్థాపించబడినప్పటికీ, అది “కొంతకాలం తరువాత మూతపడింది.” “మొదటగా యాంత్రిక మిల్లును విజయవంతంగా క్రీ.శ 1854 లో ముంబాయిలో స్థాపించారు”.
17. ప్రారంభంలో నూలు వస్త్ర పరిశ్రమ మహారాష్ట్ర మరియు గుజరాత్‌లలో వేగంగా విస్తరించడానికి ప్రధాన కారణం ఏమిటి?
(A) ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహకాలు
(B) తేమతో కూడిన అనుకూల వాతావరణం
(C) ముడిపత్తి బరువు కోల్పోని ముడిపదార్ధం కావడం
(D) కృత్రిమంగా తేమను సృష్టించగలగడం
వివరణ: ముంబైలో పరిశ్రమ వేగంగా విస్తరించడానికి “వెచ్చని, తేమగల వాతావరణం… కారణమయ్యాయి.” ఈ పరిశ్రమ దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలకు విస్తరించడానికి (C) మరియు (D) కారణాలు, కానీ ప్రారంభంలో మహారాష్ట్ర/గుజరాత్‌లలో కేంద్రీకృతమవ్వడానికి (B) ప్రధాన కారణం.
18. నూలు వస్త్ర పరిశ్రమ, పంచదార పరిశ్రమ (చెరకు) వలె కాకుండా, దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు ఎందుకు విస్తరించగలిగింది?
(A) నూలు వస్త్ర పరిశ్రమకు తక్కువ మూలధనం అవసరం
(B) నూలు వస్త్ర పరిశ్రమకు ప్రభుత్వ రంగ మద్దతు ఉంది
(C) ముడి పత్తి బరువు కోల్పోని ముడిపదార్ధం మరియు తేమను కృత్రిమంగా సృష్టించవచ్చు
(D) నూలు వస్త్ర పరిశ్రమకు నైపుణ్యం కలిగిన కార్మికులు అవసరం లేదు
వివరణ: “ముడి పత్తి బరువు కోల్పోని ముడిపదార్ధం కావటం వలన” మరియు “నేడు తేమను కృత్రిమంగా సృష్టించడం” వలన ఈ పరిశ్రమ ఇతర ప్రాంతాలకు విస్తరించింది. దీనికి విరుద్ధంగా, చెరకు కోసిన తర్వాత బరువు మరియు రసం కోల్పోతుంది, కాబట్టి చక్కెర మిల్లులు తప్పనిసరిగా పొలాలకు దగ్గరగా ఉండాలి.
19. “మాంచేస్టర్ ఆఫ్ ఇండియా” (Manchester of India) అని ఏ నగరాన్ని పిలుస్తారు?
(A) ముంబై
(B) కోయంబత్తూర్
(C) అహ్మదాబాద్
(D) కాన్పూర్
వివరణ: అహ్మదాబాద్ “భారతదేశంలో రెండవ అతిపెద్ద వస్త్రనగరంగా మారింది. అందుచేత అహ్మదాబాద్ను తరుచుగా ‘‘మాంచేస్టర్ ఆఫ్ ఇండియా’’గా వ్యవహరిస్తారు”.
20. అహ్మదాబాద్‌లోని వస్త్ర మిల్లులకు ఏ నది నుండి నీరు లభిస్తుంది?
(A) సబర్మతీ నది
(B) నర్మదా నది
(C) తపతి నది
(D) యోడో నది
వివరణ: అహ్మదాబాద్ “గుజరాత్‌ రాష్ట్రంలోని సబర్మతీ నది తీరాన ఉంది”.
21. జపాన్‌లోని ఏ నగరాన్ని “మాంచేస్టర్ ఆఫ్ జపాన్” (Manchester of Japan) అని పిలుస్తారు మరియు ఇది ఏ నది నుండి నీటిని పొందుతుంది?
(A) టోక్యో; సుమిదా నది
(B) ఒసాకా; యోడో నది
(C) క్యోటో; కామో నది
(D) అహ్మదాబాద్; సబర్మతీ నది
వివరణ: ఒసాకా “మాంచేస్టర్ ఆఫ్ జపాన్” అని పిలువబడుతుంది. “యోడోనది మిల్లుకు సరిపడే నీటిని సరఫరా చేస్తుంది”.
22. అహ్మదాబాద్ మరియు ఒసాకా వస్త్ర పరిశ్రమల మధ్య ఉన్న ప్రధాన వ్యత్యాసం ఏమిటి?
(A) అహ్మదాబాద్ నదిపై, ఒసాకా సముద్రంపై ఆధారపడి ఉంది.
(B) అహ్మదాబాద్ పూర్తిగా దిగుమతి చేసుకున్న పత్తిపై, ఒసాకా స్థానిక పత్తిపై ఆధారపడి ఉంది.
(C) అహ్మదాబాద్ స్థానిక పత్తిపై, ఒసాకా పూర్తిగా దిగుమతి చేసుకున్న పత్తిపై ఆధారపడి ఉంది.
(D) అహ్మదాబాద్ ప్రభుత్వ రంగంలో, ఒసాకా ప్రైవేట్ రంగంలో ఉంది.
వివరణ: అహ్మదాబాద్ “పత్తి పండించే ప్రాంతానికి సమీపంలో ఉంది.” దీనికి విరుద్ధంగా, “ఒసాకా వస్త్ర పరిశ్రమ పూర్తిగా దిగుమతి చేసుకొన్న ముడిపదార్ధాలపై ఆధారపడి ఉంది” (ఉదా. ఈజిప్ట్, ఇండియా, చైనా, USA నుండి).
23. కింది వాటిలో ‘బంగారు పీచు’ (గోల్డెన్ ఫైబర్) అని దేనిని సూచిస్తారు?
(A) తేయాకు
(B) ప్రత్తి
(C) జనపనార
వివరణ: జనపనారను ‘బంగారు పీచు’ అని పిలుస్తారు.
24. హార్టికల్చర్ (Horticulture) అంటే ఏమిటి?
(A) పండ్లు మరియు కూరగాయలు పండించడం
(B) ఆదిమ వ్యవసాయం
(C) గోధుమలను పండించడం
వివరణ: హార్టికల్చర్ అంటే కూరగాయలు, పూలు మరియు పండ్లను వాణిజ్యపరంగా పెంచడం.
25. ప్రపంచంలో కాఫీ ఉత్పత్తిలో అగ్రగామి దేశం ఏది?
(A) బ్రెజిల్
(B) భారతదేశం
(C) రష్యా
వివరణ: కాఫీ ఉత్పత్తిలో బ్రెజిల్ అగ్రగామిగా ఉంది, తర్వాత కొలంబియా మరియు భారతదేశం ఉన్నాయి.
26. బాగా సారవంతమైన, నీటిపారుదల గల నేలలు, మితమైన ఉష్ణోగ్రత మరియు ఎక్కువ సూర్యరశ్మి అవసరమయ్యే పంట ఏది?
(A) వరి
(B) మొక్కజొన్న
(C) జనపనార
(D) తేయాకు
వివరణ: ఈ లక్షణాలు మొక్కజొన్న పంటకు సరిపోతాయి.
27. కుటుంబ అవసరాలను తీర్చడానికి చేసే వ్యవసాయాన్ని ఏమంటారు?
(A) జీవనాధార వ్యవసాయం (Subsistence)
(B) వాణిజ్య వ్యవసాయం
(C) తోటల వ్యవసాయం
(D) మిశ్రమ వ్యవసాయం
వివరణ: జీవనాధార వ్యవసాయం (Subsistence Farming) అనేది రైతు కుటుంబ అవసరాలను తీర్చడానికి చేసే వ్యవసాయం.
28. ‘స్లాష్ మరియు బర్న్’ (Slash and Burn) పద్ధతితో కూడిన సాగు ఏది?
(A) విస్తాపన సాగు (Shifting)
(B) సాంద్ర సాగు
(C) మిశ్రమ వ్యవసాయం
(D) సంచార పశుపోషణ
వివరణ: విస్తాపన సాగును ‘స్లాష్ అండ్ బర్న్’ అని కూడా పిలుస్తారు.
29. వ్యవసాయ ఆధారిత పరిశ్రమలకు మరియు ఖనిజాధారిత పరిశ్రమలకు మధ్య ప్రధాన వ్యత్యాసం ఏమిటి?
(A) ముడి పదార్థాల మూలం (మొక్కలు/జంతువులు vs. ఖనిజ ధాతువులు)
(B) పరిశ్రమ పరిమాణం (చిన్న vs. భారీ)
(C) యాజమాన్యం (ప్రైవేట్ vs. ప్రభుత్వ)
(D) తుది ఉత్పత్తి (ఆహారం vs. యంత్రాలు)
వివరణ: వర్గీకరణకు ఆధారం వారి ముడి పదార్థాల మూలం.
30. ప్రభుత్వ రంగ (Public Sector) మరియు ఉమ్మడి రంగ (Joint Sector) పరిశ్రమల మధ్య ప్రధాన వ్యత్యాసం ఏమిటి?
(A) యాజమాన్యం (పూర్తిగా ప్రభుత్వం vs. ప్రభుత్వం మరియు ప్రైవేట్ వ్యక్తులు)
(B) లాభదాయకత (లాభం లేదు vs. లాభం ఉంది)
(C) పరిమాణం (భారీ vs. చిన్న)
(D) ముడి పదార్థం (ఖనిజం vs. వ్యవసాయం)
వివరణ: ప్రభుత్వ రంగం (ఉదా. SAIL) పూర్తిగా ప్రభుత్వ యాజమాన్యంలో ఉంటుంది. ఉమ్మడి రంగం (ఉదా. మారుతీ) ప్రభుత్వం మరియు ప్రైవేట్ భాగస్వామ్యంతో నడుస్తుంది.
31. కింది వాటిలో ఏది ‘వ్యవసాయాధారిత పరిశ్రమ’కు మరియు ‘కుటీర పరిశ్రమ’కు సరైన ఉదాహరణల జత?
(A) వ్యవసాయాధారిత: ఇనుము-ఉక్కు; కుటీర: ఆటోమొబైల్స్
(B) వ్యవసాయాధారిత: పాల ఉత్పత్తులు; కుటీర: కుండలు చేయడం
(C) వ్యవసాయాధారిత: కాగితం పరిశ్రమ; కుటీర: చేప నూనె
(D) వ్యవసాయాధారిత: పట్టు వస్త్రం; కుటీర: భారీ యంత్రాలు
వివరణ: పాల ఉత్పత్తులు (వ్యవసాయాధారిత) మరియు కుండలు చేయడం (కుటీర పరిశ్రమ) ఖచ్చితమైన ఉదాహరణలు.
32. కింది వాటిలో ఏవి ‘సహకార రంగం’ (Co-operatives) పరిశ్రమలకు ఉదాహరణలు?
(A) హిందుస్తాన్ ఏరోనాటిక్స్ లిమిటెడ్ (HAL) మరియు మారుతీ ఉద్యోగ్
(B) ఆనంద్‌ మిల్క్‌ యూనియన్ లిమిటెడ్ (AMUL) మరియు సుధా డైరీ
(C) బుట్టలు అల్లడం మరియు పట్టు వస్త్ర పరిశ్రమ
(D) TISCO మరియు SAIL
వివరణ: AMUL మరియు సుధా డెయిరీ సహకార రంగాలకు ఉదాహరణలు.
మీ స్కోరు: 0 / 32
Leave a Reply