1. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో, పరిపాలనా సౌలభ్యం కోసం రాష్ట్రాన్ని/ప్రావిన్సును ఏమని పిలిచేవారు? A) ఇక్తా B) పరగణా C) మండలం D) సర్కార్ సమాధానం తనిఖీ చేయి వివరణ: ఢిల్లీ సుల్తానుల సామ్రాజ్యాన్ని ‘ఇక్తా’లు (ప్రావిన్సులు)గా విభజించారు. 2. ‘ఇక్తా’…
1. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో, పరిపాలనా సౌలభ్యం కోసం రాష్ట్రాన్ని/ప్రావిన్సును ఏమని పిలిచేవారు?
వివరణ: ఢిల్లీ సుల్తానుల సామ్రాజ్యాన్ని ‘ఇక్తా’లు (ప్రావిన్సులు)గా విభజించారు.
2. ‘ఇక్తా’ యొక్క గవర్నర్‌ను ఏమని పిలిచేవారు? ఇతని విధి ఏమిటి?
వివరణ: ఇక్తాల గవర్నర్లను ‘ముక్తి’ లేదా ‘ఇక్తాదార్’ అని పిలిచేవారు. వారు తమ ఇక్తాలలో శాంతిభద్రతలను నిర్వహించాలి మరియు సుల్తాన్‌కు సైనిక, రెవెన్యూ సేవలను అందించాలి.
3. ఇక్తా వ్యవస్థలో ఇక్తాదారులను (ముక్తిలను) తరచుగా ఒక ఇక్తా నుండి మరొక ఇక్తాకు బదిలీ చేయడానికి గల ప్రధాన పరిపాలనా కారణం ఏమిటి?
వివరణ: “ఇక్తాదారుల హోదా వంశపారంపర్యం కాదు; వారిని తరచుగా ఒక ఇక్తా నుండి మరొక ఇక్తాకు బదిలీ చేసేవారు.” ఈ బదిలీల వెనుక ప్రధాన ఉద్దేశ్యం, వారు ఒకే ప్రాంతంలో అధికారాన్ని పెంచుకుని, సుల్తాన్‌కు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేయకుండా లేదా స్వతంత్రాన్ని ప్రకటించుకోకుండా నిరోధించడం.
4. సుల్తానుల కాలం నాటి సామాజిక జీవనంలో, అత్యధిక అధికారాలు మరియు ఉన్నత స్థానం పొందిన వారు ఎవరు?
వివరణ: “విదేశీ మూలాలున్న ముస్లింలు సమాజంలో మొదటి స్థానంలో నిలిచారు, అనేక అధికారాలను పొందారు మరియు పరిపాలనను ప్రభావితం చేశారు.”
5. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో ప్రజల ప్రధాన వృత్తి ఏమిటి?
వివరణ: “వ్యవసాయం ప్రధాన వృత్తి. రైతులు తమ పంటలో 1/3 వంతు భూమి శిస్తుగా చెల్లించవలసి ఉండేది.”
6. సుల్తానులు వివిధ ఉత్పత్తుల కోసం స్థాపించిన ‘కార్ఖానాలు’ (Karkhanas) అనగా…
వివరణ: ‘కార్ఖానాలు’ అంటే సుల్తాన్ మరియు ప్రభువుల అవసరాలకు వస్తువులను ఉత్పత్తి చేసే పని ప్రదేశాలు (Workshops).
7. సుల్తానుల కాలంలో ‘టంకా’ (Tanka) మరియు ‘జితాల్’ (Jital) అనేవి ఏమిటి?
వివరణ: ‘టంకా’ (వెండి నాణెం) మరియు ‘జితాల్’ (రాగి నాణెం) వాడుకలో ఉన్న ప్రాథమిక నాణేలు.
8. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో ‘టంకా’ (Tanka) అని పిలవబడే నాణెం ఏ లోహంతో చేయబడింది?
వివరణ: ‘టంకా’ అనేది వెండి నాణెం. ‘జితాల్’ అనేది రాగి నాణెం.
9. మహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్ ఖజానా ఖాళీ కావడానికి దారితీసిన తక్షణ మరియు ప్రత్యక్ష కారణం ఏమిటి?
వివరణ: టోకెన్ కరెన్సీ విఫలమైనప్పుడు, “పరిస్థితిని సరిదిద్దడానికి సుల్తాన్ ప్రజల వద్దనున్న రాగి నాణేలకు బదులుగా ఖజానా నుండి వెండి మరియు బంగారు నాణేలను మార్పిడి చేయమని కోరాడు. ఇది ఖజానాను ఖాళీ చేసింది.”
10. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో భారతీయ మరియు అరబిక్ (ఇస్లామిక్) శైలుల కలయికతో అభివృద్ధి చెందిన కొత్త వాస్తుశిల్ప శైలి ఏది?
వివరణ: ఈ కాలంలో అరబిక్ మరియు భారతీయ శైలుల కలయికతో ఒక కొత్త ‘ఇండో-ఇస్లామిక్’ శైలి అభివృద్ధి చెందింది.
11. రెండు నిలువు స్తంభాలపై ఒక అడ్డంగా దూలాన్ని ఉంచి పైకప్పులు, తలుపులు నిర్మించే శైలిని ఏమంటారు?
వివరణ: “రెండు నిలువు స్తంభాలపై అడ్డంగా ఒక దూలాన్ని ఉంచి పైకప్పులు, తలుపులు మరియు కిటికీలు నిర్మించే శైలి”ని ట్రాబీట్ శైలి అంటారు.
12. సుల్తానులు భారతదేశ వాస్తుశిల్పానికి పరిచయం చేసిన, తలుపులు మరియు కిటికీల పైన బరువును మోయడానికి ‘ఆర్చ్’ (Arch) లను ఉపయోగించే శైలి ఏది?
వివరణ: “తలుపులు మరియు కిటికీలపై బరువును మోయడానికి ఆర్చ్‌లను (Arches) ఉపయోగించే శైలి”ని ఆర్క్యుయేట్ శైలి అంటారు. దీనిని సుల్తానులు ప్రవేశపెట్టారు.
13. ఢిల్లీలోని కుతుబ్ మినార్ నిర్మాణాన్ని ఎవరు ప్రారంభించారు?
వివరణ: కుతుబ్ మినార్ నిర్మాణం కువ్వత్-ఉల్-ఇస్లాం మసీదు ప్రాంగణంలో కుతుబుద్దీన్ ఐబక్ చేత ప్రారంభించబడింది.
14. కుతుబ్ మినార్ నిర్మాణాన్ని ఎవరు పూర్తి చేశారు?
వివరణ: నిర్మాణాన్ని కుతుబుద్దీన్ ఐబక్ ప్రారంభించగా, అతని వారసుడైన ఇల్తుత్మిష్ దానిని పూర్తి చేశాడు.
15. కుతుబ్ మినార్ ఏ సూఫీ సన్యాసికి అంకితం చేయబడింది?
వివరణ: ఈ కట్టడం సూఫీ సన్యాసి అయిన “కుతుబుద్దీన్ బక్తియార్ కాకి”కి అంకితం చేయబడింది.
16. కువ్వత్-ఉల్-ఇస్లాం మసీదుకు దక్షిణ ద్వారంగా ‘అలై దర్వాజా’ను నిర్మించినది ఎవరు?
వివరణ: అలై దర్వాజాను అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ నిర్మించాడు. ఇది కువ్వత్-ఉల్-ఇస్లాం మసీదుకు దక్షిణ ద్వారంగా పనిచేసింది.
17. ‘తారిఖ్-అల్-హింద్’ (భారతదేశ చరిత్ర) అనే ప్రసిద్ధ గ్రంథాన్ని రచించిన పర్షియన్ పండితుడు ఎవరు?
వివరణ: అల్బెరూనీ ‘తారిఖ్-అల్-హింద్’ అనే గ్రంథాన్ని రచించాడు, ఇది సుల్తానుల పాలనకు ముందు కాలం నాటి భారతదేశం గురించి ముఖ్యమైన సమాచారాన్ని అందిస్తుంది.
18. “‘తండీ-ఇ-హింద్’ (భారతదేశపు చిలుక)” అనే బిరుదు పొందిన ప్రసిద్ధ పర్షియన్ కవి మరియు గాయకుడు ఎవరు?
వివరణ: అమీర్ ఖుస్రూ ఒక ప్రసిద్ధ పర్షియన్ కవి మరియు గాయకుడు. అతను అనేక ద్విపదలు (couplets) రచించాడు మరియు అతనికి ‘తండీ-ఇ-హింద్’ (The Parrot of India) అనే బిరుదు ఉంది.
19. ఢిల్లీ సుల్తానుల పతనానికి ప్రధాన కారణాలలో ఒకటిగా, క్రీ.శ. 1398 దండయాత్ర తర్వాత ఏ ప్రాంతీయ రాజ్యాలు బలపడ్డాయి?
వివరణ: “తైమూర్ దండయాత్ర… ఢిల్లీ సుల్తానుల పాలనను బలహీనపరిచింది. దక్షిణ భారతదేశంలో విజయనగర, బహమనీ రాజ్యాలు… ఢిల్లీ సుల్తానుల పాలన నుండి స్వతంత్రమయ్యాయి.” ఇది సుల్తానుల పతనానికి దారితీసింది.
20. ‘వంశం’ (Dynasty) అనగా…
వివరణ: ‘వంశం’ అనగా “a line of hereditary rulers” (వంశపారంపర్యంగా వచ్చే పాలకుల పరంపర) అని అర్థం ఇవ్వబడింది.
21. ‘కార్ఖానాలు’ (Karkhanas) అనగా…
వివరణ: ‘కార్ఖానాలు’ అనగా “workshops” (పని ప్రదేశాలు) అని అర్థం ఇవ్వబడింది.
22. ‘షరియత్’ (Shariat) అనగా…
వివరణ: ‘షరియత్’ అనగా “rule according to Islamic principles” (ఇస్లామిక్ సూత్రాల ప్రకారం పాలన) అని అర్థం ఇవ్వబడింది.
23. ఢిల్లీ సుల్తానులు తమ సామ్రాజ్యాన్ని ఏ పరిపాలనా విభాగాలుగా విభజించారు?
వివరణ: ఢిల్లీ సుల్తానులు తమ సామ్రాజ్యాన్ని ‘ఇక్తా’లుగా విభజించారు.
24. ఏ సుల్తాన్ కాలంలో ప్రజలు తమ ఇళ్లలోనే నాణేలను ముద్రించడం (దొంగ నాణేలు) ప్రారంభించారు?
వివరణ: మహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్ ప్రవేశపెట్టిన టోకెన్ కరెన్సీ (రాగి నాణేలు) విఫలం కావడానికి కారణం, ప్రజలు తమ ఇళ్లలోనే దొంగ నాణేలను ముద్రించడం.
25. గుర్రాలకు ముద్ర వేయడం (Branding) అనే సైనిక సంస్కరణ ఏ సుల్తాన్‌కు సంబంధించినది?
వివరణ: అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ తన సైనిక సంస్కరణలలో భాగంగా, సైన్యంలో మోసాలను అరికట్టడానికి గుర్రాలకు ముద్ర వేయించే (బ్రాండింగ్) పద్ధతిని ప్రవేశపెట్టాడు.
26. ‘అలై దర్వాజా’ను నిర్మించిన పాలకుడు ఎవరు?
వివరణ: ‘అలై దర్వాజా’ను అల్లావుద్దీన్ ఖిల్జీ నిర్మించాడు.
27. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో ‘ఇక్తా’లను ఎవరు పరిపాలించేవారు?
వివరణ: ఇక్తాల పరిపాలకులను ‘ఇక్తాదార్’ లేదా ‘ముక్తి’ అని పిలిచేవారు.
28. క్రింది వానిలో సరిగ్గా జతపరచబడిన జతను గుర్తించండి.
వివరణ: బానిస వంశ స్థాపకుడు కుతుబుద్దీన్ ఐబక్. (ఖిల్జీ వంశం – జలాలుద్దీన్; తుగ్లక్ వంశం – ఘియాజుద్దీన్; లోడి వంశం – బహులూల్ లోడి; సయ్యద్ వంశం – ఖిజర్ ఖాన్).
29. క్రింది వానిలో తప్పుగా జతపరచబడిన జతను గుర్తించండి.
వివరణ: సయ్యద్ వంశ స్థాపకుడు ఖిజర్ ఖాన్. ఘియాజుద్దీన్ తుగ్లక్ వంశ స్థాపకుడు. కాబట్టి ఈ జత తప్పుగా ఉంది.
30. ఢిల్లీ సుల్తానుల కాలంలో ప్రసిద్ధ మహిళా పాలకురాలు ఎవరు?
వివరణ: ఢిల్లీ సింహాసనాన్ని అధిష్టించిన ఏకైక మహిళా పాలకురాలు రజియా సుల్తానా.
31. రాజధానిని ఢిల్లీ నుండి దౌలతాబాద్‌కు మార్చిన పాలకుడు ఎవరు?
వివరణ: ఈ పరిపాలనా ప్రయోగం (వైఫల్యం) మహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్‌కు సంబంధించినది.
32. “ఇస్లాం సూత్రాలపై ఆధారపడిన పాలన”ను ఏమంటారు?
వివరణ: ‘షరియత్’ అనగా “rule according to Islamic principles” (ఇస్లామిక్ సూత్రాల ప్రకారం పాలన) అని అర్థం.
33. “ఢిల్లీ సుల్తానుల మొదటి రాజధాని” ఏది?
వివరణ: తోమర రాజపుత్రులు ‘ఢిల్లీకపుర’ (ఢిల్లీక)ను నిర్మించి, దానిని తమ రాజధానిగా చేసుకున్నారు.
34. “మామ్లుక్ వంశం యొక్క మరో పేరు”?
వివరణ: ‘మామ్లుక్’ అనగా అరబిక్ భాషలో ‘బానిస’ అని అర్థం, కాబట్టి ఈ వంశాన్ని బానిస వంశం అని కూడా పిలుస్తారు.
Leave a Reply