1. ఆటోమొబైల్స్, విమానాలు, మరియు వంట సామగ్రి తయారీలో విరివిగా ఉపయోగించే ‘అల్యూమినియం’ లోహం, ఏ ఖనిజ ధాతువు నుండి లభిస్తుంది?
(A) ఇనుప ధాతువు
(B) మాంగనీసు
(C) బాక్సైట్
(D) క్వార్ట్జ్
వివరణ: అల్యూమినియంను దాని ధాతువు అయిన బాక్సైట్ నుండి తీస్తారు. దీనిని విమానాలు, ఆటోమొబైల్స్, మరియు వంట సామగ్రి తయారీలో ఉపయోగిస్తారు.
2. ఖనిజాలను ‘పునరుత్పాదకతకు వీలులేని వనరులు’ (Non-renewable) అని ఎందుకు అంటారు?
(A) అవి చాలా ఖరీదైనవి కాబట్టి
(B) అవి కేవలం కొన్ని దేశాలలో మాత్రమే లభిస్తాయి కాబట్టి
(C) అవి ఏర్పడే రేటు కంటే మానవులు వినియోగించే రేటు చాలా ఎక్కువ కాబట్టి
(D) వాటిని వెలికితీయడం కష్టం కాబట్టి
వివరణ: ఖనిజాలు ఏర్పడటానికి వేల సంవత్సరాలు పడుతుంది. కానీ “మానవులు వినియోగించే నిష్పత్తి కంటే ఏర్పడే నిష్పత్తి చాలా తక్కువ.” అందుకే అవి పునరుత్పాదకతకు వీలులేని వనరులుగా పరిగణించబడతాయి.
3. ఖనిజ వనరులను సంరక్షించుకోవడానికి సూచించిన రెండు ప్రధాన మార్గాలు ఏమిటి?
(A) కొత్త గనులను త్రవ్వడం మరియు దిగుమతి చేసుకోవడం
(B) మైనింగ్‌లో వృధాను తగ్గించడం మరియు లోహాలను పునఃచక్రీయం (Recycling) చేయడం
(C) ధరలను పెంచడం మరియు వాడకాన్ని నిషేధించడం
(D) కేవలం డ్రిల్లింగ్ మరియు క్వారీయింగ్ మాత్రమే ఉపయోగించడం
వివరణ: ఖనిజాల వృధాను తగ్గించడం మరియు లోహాలను పునఃచక్రీయం (రీసైక్లింగ్) చేయడం ద్వారా ఖనిజ వనరులను సంరక్షించుకోవచ్చు.
4. శక్తి వనరులను స్థూలంగా ఏ రెండు ప్రధాన వర్గాలుగా విభజించారు?
(A) లోహ మరియు అలోహ
(B) ఫెర్రస్ మరియు నాన్-ఫెర్రస్
(C) సంప్రదాయ మరియు సంప్రదాయేతర
(D) పునరుత్పాదక మరియు పునరుత్పాదకం కానివి
వివరణ: శక్తి వనరులను ముఖ్యంగా సంప్రదాయ (Conventional) మరియు సంప్రదాయేతర (Non-conventional) శక్తి వనరులుగా విభజించవచ్చు.
5. అనాదిగా (చాలా కాలంగా) సాధారణ ఉపయోగంలో ఉన్న శక్తి వనరులను ఏమంటారు?
(A) సంప్రదాయ శక్తి వనరులు
(B) సంప్రదాయేతర శక్తి వనరులు
(C) ఆధునిక శక్తి వనరులు
(D) శిలాజ శక్తి వనరులు
వివరణ: “మానవుడు అనాదిగా ఉపయోగిస్తున్న శక్తి వనరులను సంప్రదాయ శక్తి వనరులు అంటారు.” వంట చెరకు మరియు శిలాజ ఇంధనాలు వీటికి ప్రధాన ఉదాహరణలు.
6. భారతదేశంలోని గ్రామీణ ప్రజలు ఉపయోగించే శక్తిలో 50% పైగా ఏ సంప్రదాయ వనరు ద్వారా పొందుతున్నారు?
(A) బొగ్గు
(B) పెట్రోలియం
(C) వంట చెరకు
(D) బయోగ్యాస్
వివరణ: “మనదేశంలో గ్రామీణ ప్రజలు ఉపయోగించే శక్తిలో 50% పైగా వంట చెరకు ద్వారానే పొందుతున్నారు.”
7. మిలియన్ల సంవత్సరాలకు పూర్వం భూమి లోపల అధిక వేడి మరియు పీడనం వలన రూపాంతరం చెందిన మొక్కలు మరియు జంతువుల అవశేషాలను ఏమంటారు?
(A) శిలాజ ఇంధనాలు
(B) ఖనిజ ధాతువులు
(C) అగ్ని శిలలు
(D) రూపాంతర శిలలు
వివరణ: మిలియన్ల సంవత్సరాల క్రితం భూమి పొరలలో నిక్షిప్తమైన మొక్కలు మరియు జంతువుల అవశేషాలు, అధిక వేడి మరియు పీడనం వలన శిలాజ ఇంధనాలుగా (Fossil Fuels) మారతాయి.
8. కింది వాటిలో శిలాజ ఇంధనం (Fossil Fuel) కానిది ఏది?
(A) బొగ్గు
(B) పెట్రోలియం
(C) సహజ వాయువు
(D) జల శక్తి (Hydel Power)
వివరణ: బొగ్గు, పెట్రోలియం, మరియు సహజ వాయువు శిలాజ ఇంధనాలు. జల శక్తి ఒక సంప్రదాయ వనరు అయినప్పటికీ, అది శిలాజ ఇంధనం కాదు; ఇది పునరుత్పాదకమైనది (నీటి చక్రం ద్వారా).
9. వంట చెరకును ఇంధనంగా ఉపయోగించడం వల్ల కలిగే ప్రధాన ప్రతికూలత (Disadvantage) ఏమిటి?
(A) ఇది చాలా ఖరీదైనది
(B) సేకరణకు తక్కువ సమయం పడుతుంది
(C) అటవీ నిర్మూలన మరియు కాలుష్యానికి దారితీస్తుంది
(D) ఇది పట్టణ ప్రాంతాల్లో మాత్రమే లభిస్తుంది
వివరణ: వంట చెరకు ప్రతికూలతలు: సేకరణకు ఎక్కువ సమయం, కాలుష్యం, హరిత గృహ ప్రభావం, మరియు ముఖ్యంగా అటవీ నిర్మూలన.
10. జల శక్తి (Hydel Power) యొక్క ప్రయోజనాలు మరియు ప్రతికూలతలకు సంబంధించి కింది వాటిలో ఏది తప్పు?
(A) ప్రయోజనం: ఇది కాలుష్య రహితం మరియు చౌకైనది
(B) ప్రయోజనం: ఇది నీటిపారుదల మరియు చేపల పెంపకాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది
(C) ప్రతికూలత: ఇది స్థానిక ప్రజల స్థానభ్రంశానికి మరియు లోతట్టు ప్రాంతాల ముంపుకు కారణమవుతుంది
(D) ప్రతికూలత: ఇది రేడియో ధార్మిక వ్యర్థాలను విడుదల చేస్తుంది
వివరణ: జల శక్తి వలన ప్రయోజనాలు (A, B) మరియు నష్టాలు (C) ఉన్నాయి. కానీ ఇది రేడియో ధార్మిక వ్యర్థాలను విడుదల చేయదు; ఆ ప్రతికూలత అణుశక్తికి (Nuclear Power) సంబంధించినది.
11. ఒక పెద్ద నదిపై జల విద్యుత్ ప్రాజెక్టు (డ్యామ్) నిర్మించడాన్ని పర్యావరణవేత్తలు తరచుగా ఎందుకు వ్యతిరేకిస్తారు?
(A) ఇది ఆమ్ల వర్షాలకు కారణమవుతుంది
(B) ఇది శిలాజ ఇంధనాలను ఎక్కువగా వాడుతుంది
(C) ఇది స్థానిక సమాజాల స్థానభ్రంశం మరియు పర్యావరణ వ్యవస్థల ముంపుకు దారితీస్తుంది
(D) ఇది ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఖరీదైన శక్తి వనరు
వివరణ: జల శక్తి యొక్క ప్రధాన ప్రతికూలతలు “స్థానిక ప్రజల స్థానభ్రంశం” మరియు “లోతట్టు ప్రాంతాలు ముంపుకు గురౌతాయి.” ఇది పర్యావరణ మరియు సామాజిక సమస్యలను సృష్టిస్తుంది.
12. సముద్రంలో ‘ఆయిల్ స్పిల్’ (చమురు చిందటం) వలన కలిగే తక్షణ పర్యావరణ నష్టం ఏమిటి?
(A) సముద్రపు నీటిలో ఆక్సిజన్ క్షీణించడం
(B) అటవీ నిర్మూలన
(C) శబ్ద కాలుష్యం
(D) భూకంపాలకు దారితీస్తుంది
వివరణ: పెట్రోలియం యొక్క ప్రతికూలతలలో ఒకటి “చమురు చిందటం, గ్యాస్ లికేజి కారణంగా ఆక్సిజన్ క్షీణించడం,” ఇది సముద్ర జీవులకు హానికరం.
13. బొగ్గు, పెట్రోలియం మరియు సహజ వాయువులలో, రవాణా చేయడానికి అత్యంత సులభమైనది మరియు అత్యంత పరిశుద్ధమైనది (తక్కువ కాలుష్యం) ఏది?
(A) బొగ్గు (రవాణా కష్టం, ఎక్కువ కాలుష్యం)
(B) పెట్రోలియం (రవాణా సులభం, కానీ కాలుష్యకారిణి)
(C) సహజ వాయువు (పైప్‌లైన్ల ద్వారా రవాణా సులభం, పరిశుద్ధమైనది)
(D) పైవన్నీ సమానంగా పరిశుద్ధమైనవి
వివరణ: సహజ వాయువు “రవాణా చేయడం సులభం (పైప్ లైన్స్),” “బొగ్గు, చమురు కంటే పరిశుద్ధమైనది,” మరియు “చమురు కంటే చౌకైనది.”
14. బొగ్గు నుండి ఉత్పత్తి చేసే విద్యుత్ను ఏమంటారు?
(A) తాప విద్యుత్ (Thermal Power)
(B) జల విద్యుత్ (Hydel Power)
(C) అణు విద్యుత్ (Nuclear Power)
(D) సౌర విద్యుత్ (Solar Power)
వివరణ: “బొగ్గు నుండి ఉత్పత్తి చేసే విద్యుత్ను తాప విద్యుత్ అంటారు.”
15. “ఖననం చేయబడిన సూర్యరశ్మి” (Buried Sunshine) అని ఏ శక్తి వనరును పిలుస్తారు?
(A) పెట్రోలియం
(B) బొగ్గు
(C) సహజ వాయువు
(D) భూఉష్ణశక్తి
వివరణ: మిలియన్ల సంవత్సరాల క్రితం మొక్కలు (సూర్యరశ్మిని ఉపయోగించి పెరిగినవి) భూమి పొరలలో నిక్షిప్తమై బొగ్గుగా మారాయి. “అందువల్లనే బొగ్గును ఖననం చేయబడిన సూర్యరశ్మి అంటారు.”
16. జార్ఖండ్లోని రాణిగంజ్, ఝరియా, ధన్బాద్ మరియు బొకారో ప్రాంతాలు ఏ ఖనిజ ఉత్పత్తికి ప్రసిద్ధి చెందాయి?
(A) ఇనుప ధాతువు
(B) బొగ్గు
(C) బాక్సైట్
(D) పెట్రోలియం
వివరణ: “జార్ఖండ్లోని రాణిగంజ్, ఝరియా, ధన్బాద్, బొకారో భారతదేశంలోని ప్రముఖ బొగ్గు ఉత్పత్తి కేంద్రాలు.”
17. “నల్ల బంగారం” (Black Gold) అని ఏ సంప్రదాయ శక్తి వనరును పిలుస్తారు?
(A) బొగ్గు
(B) పెట్రోలియం మరియు దాని ఉత్పన్నాలు
(C) సహజ వాయువు
(D) నాణ్యమైన ఇనుప ధాతువు
వివరణ: “పెట్రోలియం, వాటి ఉత్పత్తులు చాలా విలువైనవి కాబట్టి దీనిని నల్లబంగారం అంటారు.”
18. ‘పెట్రోలియం’ అనే లాటిన్ పదం యొక్క మూలం ఏమిటి?
(A) పెట్ర (రాయి) + ఓలియం (నూనె)
(B) పెట్ర (నలుపు) + ఓలియం (బంగారం)
(C) పెట్ర (భూమి) + ఓలియం (శక్తి)
(D) పెట్ర (వేగవంతమైన) + ఓలియం (ఇంధనం)
వివరణ: ‘పెట్రోలియం’ అనే పదం లాటిన్ పదాలైన ‘పెట్ర’ (అంటే రాయి) మరియు ‘ఓలియం’ (అంటే నూనె) నుండి వచ్చింది. కాబట్టి పెట్రోలియం అంటే ‘రాతి నూనె’.
19. భారతదేశంలో అస్సాంలోని దిగ్బోయ్ (Digboi) మరియు ముంబైలోని బొంబాయి-హై (Bombay High) ఏ ఉత్పత్తికి ప్రసిద్ధి చెందాయి?
(A) బొగ్గు
(B) పెట్రోలియం
(C) జల విద్యుత్
(D) అణు శక్తి
వివరణ: “అస్సాంలోని దిగ్బోయ్, ముంబైలోని బొంబాయి-హై, కృష్ణా, గోదావరి నది డెల్టాలు (కె.జి.బేసిన్) భారతదేశంలోని ముఖ్యమైన పెట్రోలియం ఉత్పత్తి కేంద్రాలు.”
20. కృష్ణా-గోదావరి (KG) బేసిన్ మరియు ముంబాయి హై ప్రాంతాలు ఏ ఏ శిలాజ ఇంధనాల ఉత్పత్తికి ముఖ్య కేంద్రాలుగా ఉన్నాయి?
(A) కేవలం పెట్రోలియం
(B) కేవలం సహజ వాయువు
(C) పెట్రోలియం మరియు సహజ వాయువు రెండూ
(D) బొగ్గు మరియు పెట్రోలియం
వివరణ: పెట్రోలియం ఉత్పత్తి కేంద్రాలలో మరియు సహజ వాయువు నిక్షేపాలలో ఈ రెండు ప్రాంతాలు (ముంబాయి హై, KG బేసిన్) ప్రస్తావించబడ్డాయి. సహజ వాయువు తరచుగా పెట్రోలియం నిక్షేపాలతో పాటే లభిస్తుంది.
21. సహజ వాయువును “శిలాజ ఇంధనాల నుండి స్వచ్ఛ ఇంధనాలవైపుకు మనం ప్రారంభించిన ప్రయాణానికి… చక్కటి వంతెనగా” ఎందుకు పరిగణిస్తారు?
(A) ఇది పూర్తిగా కాలుష్య రహితమైనది
(B) ఇది బొగ్గు మరియు పెట్రోలియం కంటే చాలా తక్కువ కాలుష్య కారకాలను (ఉదా. సగం CO2) విడుదల చేస్తుంది
(C) ఇది పునరుత్పాదక వనరు
(D) ఇది అన్ని దేశాలలో సులభంగా లభిస్తుంది
వివరణ: సహజ వాయువు శిలాజ ఇంధనమే అయినప్పటికీ, “బొగ్గును మండించినప్పుడు విడుదలయ్యే కార్బన్ డై యాక్సెడ్ లో ఇది సగం మాత్రమే విడుదల చేస్తుంది.” కాబట్టి, పూర్తిగా పునరుత్పాదక వనరులకు మారే మధ్యకాలంలో ఇది ఒక ‘వంతెన’ (Bridge fuel) లా పనిచేస్తుంది.
22. CNG (సి.ఎన్.జి) అంటే ఏమిటి మరియు దీనిని పర్యావరణహిత ఇంధనంగా ఎందుకు పరిగణిస్తారు?
(A) కంప్రెస్డ్ నాచురల్ గ్యాస్; ఇది పెట్రోలియం కంటే తక్కువ కాలుష్యాన్ని కలిగిస్తుంది
(B) కోల్ నాచురల్ గ్యాస్; ఇది బొగ్గు నుండి వస్తుంది
(C) కార్బన్ న్యూట్రల్ గ్యాస్; ఇది CO2 ను విడుదల చేయదు
(D) కంప్రెస్డ్ న్యూక్లియర్ గ్యాస్; ఇది అణుశక్తికి సంబంధించినది
వివరణ: CNG అంటే పీడనానికి గురిచేసిన సహజ వాయువు (Compressed Natural Gas). “ఇది పెట్రోలియం, డీజల్ కంటే తక్కువ కాలుష్యాన్ని కలిగిస్తుంది” కాబట్టి ఇది పర్యావరణహితమైనది.
23. ప్రపంచంలోని మొత్తం విద్యుత్ ఉత్పత్తిలో జల విద్యుత్ (Hydel Power) వాటా సుమారుగా ఎంత?
(A) సగం (1/2)
(B) మూడింట ఒక వంతు (1/3)
(C) నాలుగింట ఒక వంతు (1/4)
(D) పదవ వంతు (1/10)
వివరణ: “ప్రపంచంలోని విద్యుత్‌లో నాలుగింట ఒక వంతు జల శక్తి ద్వారా ఉత్పత్తి అవుతుంది.”
24. ప్రపంచంలోనే జలవిద్యుత్‌ను అభివృద్ధి చేసిన మొట్టమొదటి దేశం ఏది?
(A) నార్వే
(B) పరాగ్వే
(C) బ్రెజిల్
(D) చైనా
వివరణ: “ప్రపంచంలో జలవిద్యుత్‌ను అభివృద్ధి చేసిన మొదటి దేశం నార్వే.”
25. భాక్రా నంగల్, గాంధీ సాగర్, మరియు నాగార్జునసాగర్ ప్రాజెక్టులు భారతదేశంలో ఏ రకమైన శక్తి ఉత్పత్తికి ఉదాహరణలు?
(A) తాప విద్యుత్ (బొగ్గు)
(B) జల విద్యుత్ (హైడల్ పవర్)
(C) అణు విద్యుత్
(D) సౌర విద్యుత్
వివరణ: “భారతదేశంలో ముఖ్యమైన జల విద్యుత్ కేంద్రాలు భాక్రా నంగల్, గాంధీ సాగర్, నాగార్జునసాగర్ మరియు దామోదర్ వ్యాలీ ప్రాజెక్టులు.”
26. శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయంగా సంప్రదాయేతర శక్తి వనరులను (ఉదా. సౌర, పవన) ఉపయోగించాల్సిన అవసరం ఎందుకు ఏర్పడింది?
(A) శిలాజ ఇంధనాల నిల్వలు తరిగిపోవడం మరియు పర్యావరణ కాలుష్యం
(B) సంప్రదాయేతర వనరులు చాలా చౌకగా లభించడం
(C) శిలాజ ఇంధనాలను వెలికితీయడం అసాధ్యం కావడం
(D) సంప్రదాయేతర వనరులు అన్ని సమయాల్లో లభించడం
వివరణ: శిలాజ ఇంధనాల వాడకం వలన “నిల్వలు తరిగిపోవడం” మరియు “పర్యావరణ కాలుష్యం” జరుగుతుంది. అందువల్ల, పునరుత్పాదకమైన మరియు కాలుష్య రహితమైన సంప్రదాయేతర వనరుల అవసరం ఏర్పడింది.
27. సౌర శక్తి (Solar Energy) యొక్క ప్రధాన ప్రతికూలత (Disadvantage) ఏమిటి?
(A) ఇది కాలుష్య కారకమైనది
(B) ఇది తరగిపోయే వనరు
(C) ఇది చాలా ఖరీదైనది (ఏర్పాటు చేయడానికి) మరియు వృధా అయ్యే వనరు (Diffuse source)
(D) ఇది సముద్ర జీవులకు హానికరం
వివరణ: సౌర శక్తి యొక్క అనుకూలతలు “తరగనిది” మరియు “కాలుష్య రహితం”. కానీ ప్రతికూలతలు “ఖరీదైనది” మరియు “వృధా కావడం.”
28. “పవన క్షేత్రం” (Wind Farm) అంటే ఏమిటి?
(A) ఒకే ఒక్క పెద్ద గాలిమర
(B) అనేక గాలిమరల సముదాయం
(C) గాలి ఎక్కువగా వీచే వ్యవసాయ క్షేత్రం
(D) నెదర్లాండ్స్‌లోని ఒక ప్రాంతం పేరు
వివరణ: “అనేక గాలిమరల సముదాయాన్ని పవన క్షేత్రం అంటారు.”
29. పవన క్షేత్రాలను (Wind Farms) ఏర్పాటు చేయడానికి అత్యంత అనుకూలమైన భౌగోళిక ప్రదేశాలు ఏవి?
(A) దట్టమైన అటవీ ప్రాంతాలు
(B) లోతైన లోయలు
(C) సముద్ర తీర ప్రాంతాలు మరియు పర్వత కనుమలు
(D) పెద్ద నగరాల మధ్య ప్రాంతాలు
వివరణ: బలమైన మరియు స్థిరమైన గాలులు వీచే “సముద్ర తీర ప్రాంతాలలో, పర్వత కనుమలలో ఈ పవన క్షేత్రాలను ఏర్పాటు చేస్తారు.”
30. పవన శక్తి (Wind Energy) కాలుష్య రహితమైనప్పటికీ, దాని యొక్క ఒక ముఖ్యమైన ప్రతికూలత ఏమిటి?
(A) ఇది ఆమ్ల వర్షాలకు కారణమవుతుంది
(B) ఇది శబ్ద కాలుష్యం కలిగిస్తుంది మరియు పక్షులకు హానికరం
(C) ఇది భూగర్భ జలాలను కలుషితం చేస్తుంది
(D) ఇది రేడియో ధార్మిక వ్యర్థాలను ఉత్పత్తి చేస్తుంది
వివరణ: పవన శక్తి యొక్క ప్రతికూలతలు: “శబ్ద కాలుష్యం”, “పక్షులకు హానికరం”, మరియు “రేడియో/టి.వి. ప్రసారాలకు అంతరాయం.”
మీ స్కోరు: 0 / 30
Leave a Reply